W lipcu skarbówka została wyposażona w dodatkowe uprawnienia, które ułatwiają wchodzenie na konta Polaków. Minister finansów przekonuje, że urzędnicy robią to wyłącznie "w wyjątkowych przypadkach". Jak często?
Rzecznik Praw Obywatelskich (RPO) postanowił zapytać minister finansów, jak często skarbówka podgląda konta Polaków. – Uprawnienie wykorzystywane jest przez naczelników urzędów skarbowych w wyjątkowych przypadkach – przekonuje Magdalena Rzeczkowska.
Jak często zdarzają się te nadzwyczajne sytuacje? Skarbówka zyskała uprawnienia, aby podglądać konta Polaków w lipcu 2022 r., gdy weszły w życie nowe przepisy. Szefowa resortu zapewnia, że w lipcu i sierpniu 2022 r. urzędnicy weszli na konta obywateli tylko 33 razy.
Poza tym Rzeczkowska zwróciła uwagę, że w tym samym czasie urzędnicy Krajowej Administracji Skarbowej (KAS) przeprowadzili ponad 37 tys. postępowań przygotowawczych w sprawach karnych skarbowych. Jak tłumaczy, wejście na konta obejmuje tylko 0,089 proc. tego typu spraw.
Na jakiej podstawie skarbówka w ogóle może przeglądać konta Polaków? Minister finansów tłumaczy, że ten nowy przepis nie może być stosowany "bez uzasadnionej przyczyny i bez powiązania z popełnionymi czynami, które są przedmiotem prowadzonego już postępowania przygotowawczego". Jak dodaje w odpowiedzi, to "stanowi czynnik ograniczający potencjalną liczbę takich wystąpień".
Dodatkowo zapewnia, że korzystanie z tego uprawnienia przez urzędników KAS jest cały czas monitorowane. – Dokonanie odpowiedniej oceny funkcjonowania przepisu w praktyce wymaga dłuższej perspektywy czasowej jego stosowania, co w niniejszej sprawie jeszcze nie nastąpiło z uwagi na bardzo krótki okres obwiązywania – przyznaje Rzeczkowska.
O tym, że skarbówka zaczęła wchodzić na konta obywateli, informowaliśmy w INNPoland.pl już we wrześniu. Wszystko dzięki znowelizowanym przepisom – urzędnicy mogą zyskać dostęp do informacji z rachunków bankowych już w chwili samego wszczęcia postępowania przygotowawczego. Wcześniej mogli to zrobić dopiero po postawieniu zarzutów osobie fizycznej.
Nowe przepisy sprawiają, że możemy nie mieć pojęcia, że przeciwko nam toczy się postępowanie przygotowawcze. W rezultacie nie dowiemy się, że po naszym rachunku grasowali urzędnicy KAS.
Eksperci mają wątpliwości co do tych uprawnień. Tadeusz Białek, prezes Związku Banków Polskich, uważa, że z punktu widzenia tajemnicy bankowej przepisy stanowią "bardzo niebezpieczny wyłom w prawie". Jak tłumaczył w rozmowie z portalem money.pl, dostępu do informacji objętych tajemnicą bankową nie ma nawet prokurator w postępowaniu karnym.