
Od Booking.com aż po Microsoft. Raport specjalnej sprawozdawczyni ONZ, Franceski Albanese, rzuca nowe światło na rolę międzynarodowych firm w konflikcie izraelsko-palestyńskim.
W nowym raporcie ONZ, specjalna sprawozdawczyni Francesca Albanese twierdzi, że firmy wspierają izraelski "plan kolonizacji i osiedlania się". Ten plan ma na celu zmuszenie Palestyńczyków do opuszczenia swoich domów i zajęcie ich miejsca na terytoriach okupowanych. Raport, zatytułowany "Od ekonomii okupacji do ekonomii ludobójstwa" wskazuje, jak wiele firm zarabia na izraelskiej gospodarce, która "opiera się na nielegalnej okupacji".
Komu zależy na tym procesie?
Dokument wzywa, aby firmy i ich szefowie byli pociągnięci do odpowiedzialności w swoich krajach i na arenie międzynarodowej. Podkreśla, że trzeba położyć kres działalnościom, które umożliwiają i pozwalają zarabiać na "unicestwianiu życia niewinnych ludzi". Raport stwierdza, że firmy muszą przestać być wspólnikami w łamaniu praw człowieka, w przeciwnym razie poniosą konsekwencje.
Albanese wyjaśnia, jak firmy pomagają w "izraelskim planie kolonizacji", który polega na "wysiedlaniu i zastępowaniu Palestyńczyków". Wskazuje, że to właśnie interesy firm leżą "u podstaw izraelskiej polityki kolonizacji".
Raport wymienia różne branże, w tym producentów broni, firmy technologiczne, budowlane, wydobywcze, banki, fundusze emerytalne, ubezpieczycieli, uniwersytety i organizacje charytatywne.
Raport zaznacza, że gdyby firmy sprawdzały, czy ich działania są zgodne z prawami człowieka, "dawno temu wycofałyby się z izraelskiej okupacji". Zamiast tego, po wydarzeniach z października 2023 r., "firmy przyczyniły się do przyspieszenia procesu wysiedlania Palestyńczyków i zniszczenia Strefy Gazy".
Broń i technologie wojskowe
W dokumencie podano, że po październiku 2023 r. "broń i technologie wojskowe, które wcześniej służyły do wysiedlania Palestyńczyków, stały się narzędziami masowego zniszczenia". Drony i inne maszyny, stworzone głównie przez firmy Elbit Systems i Israel Aerospace Industries, są w raporcie nazywane "wszechobecnymi maszynami do zabijania" w Strefie Gazy.
Technologie te zostały ulepszone dzięki współpracy z firmami i instytucjami, takimi jak Massachusetts Institute of Technology (MIT), i wyposażone w automatyczne systemy uzbrojenia.
Raport pokazuje, że izraelski przemysł zbrojeniowy stał się głównym filarem gospodarki państwa. W latach 2020-2024 Izrael był ósmym największym eksporterem broni na świecie. Główne izraelskie firmy zbrojeniowe, Elbit Systems i Israel Aerospace Industries, znalazły się w gronie 50 największych producentów broni.
Ponadto międzynarodowa współpraca, w tym z firmami takimi jak Lockheed Martin, dostarcza Izraelowi kluczowe technologie wojskowe.
Finanse i inne sektory
Raport krytykuje też instytucje finansowe, takie jak BlackRock, Vanguard, Allianz i Barclays, za inwestowanie w izraelskie obligacje państwowe i firmy związane z okupacją. Stwierdza, że "po październiku 2023 r. podmioty te zwiększyły swoje zaangażowanie, co umożliwiło Izraelowi zdobycie miliardów dolarów na działania wojskowe".
W raporcie wymieniono również firmy z innych branż, np. energetycznej (Chevron Corporation) czy spożywczej (Tnuva), a nawet uniwersytety, które współpracują z izraelskimi firmami lub instytucjami.
Raport wskazuje również firmy Booking.com i Airbnb, jako współodpowiedzialne za cierpienie Palestyńczyków.
"Booking.com podwoił liczbę oferowanych miejsc noclegowych na Zachodnim Brzegu – z 26 w 2018 roku do 70 w maju 2023 roku. Po październiku 2023 roku firma potroiła też liczbę ofert we Wschodniej Jerozolimie" – czytamy w raporcie ONZ.
Za pośrednictwem instytucji pokroju BlackRock również inne firmy wspierają działania Izraela. Kontrowersyjny konglomerat jest bowiem inwestorem w takie firmy, jak Microsoft, Alphabet (Google) czy Palantir.
"Palantir otwarcie poparł Izrael i wyraził solidarność z nim w odpowiedzi na barbarzyńskie ataki z 7 października (2023 r. – red.)" – odpowiadał Ben Mascall, rzecznik Palantira na zapytania "Rzeczpospolitej". "Nasza praca w Izraelu ma swoje początki przed atakiem terrorystycznym i jest zgodna z naszym globalnym wsparciem dla sojuszników USA i liberalnych demokracji".
Prawo i odpowiedzialność
W dokumencie powołano się na prawo międzynarodowe, w tym na decyzję Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości z 2004 r. Na tej podstawie Zgromadzenie Ogólne ONZ zażądało, aby Izrael zakończył swoją nielegalną obecność na okupowanych terytoriach.
Raport stwierdza, że decyzja Trybunału nakłada na firmy obowiązek "nieangażowania się i/lub całkowitego i bezwarunkowego wycofania się" z jakichkolwiek relacji z podmiotami działającymi na terytoriach okupowanych.
Firmy, które ignorują te wezwania i nadal współpracują, świadomie pomagają w naruszeniach, w tym w uniemożliwianiu Palestyńczykom decydowania o sobie i w podtrzymywaniu nielegalnej okupacji. W takich przypadkach mogą zostać pociągnięte do odpowiedzialności karnej i cywilnej za łamanie praw człowieka.
"Podczas gdy życie w Strefie Gazy jest niszczone, a Zachodni Brzeg pada ofiarą coraz większych ataków, niniejszy raport pokazuje, dlaczego Izrael kontynuuje swoje działania: ponieważ dla wielu przynoszą one dochód" – pisze w raporcie Francesca Albanese. "Wieczna okupacja stała się idealnym poligonem doświadczalnym dla producentów broni i wielkich firm technologicznych".
Zobacz także
