Dajcie spokój z tym 11.11. To i tak lepsze święto, niż na to zasługujemy

Wczoraj w INNPoland.pl Szymon Janus narzekał, że obecnie świętujemy odrodzenie, a nie narodzenie Państwa polskiego. Akt wskrzeszenia, nie zaś kreacji, i w zapomnienie idzie 900 lat wcześniejszej historii. No ale co w tym złego? W Kościele katolickim świętuje się zarówno urodziny Jezusa, jak i jego zmartwychwstanie. A Kościół to przecież globalny mistrz w podkradaniu świąt i przerabianiu ich na swoją, nomen omen, modłę. Bierzmy z niego przykład.

Świętowanie odzyskania niepodległości to też naprawdę znaczący symbol. Dla kraju pechowo położonego między Rosją a Niemcami to naprawdę spora sprawa.

"Kiedyś Rosja, Austria i Prusy na Polskę mieli chytre zakusy. Niestety w końcu im się udało i zagrabili Polskę całą" – taką piosenkę śpiewają dzieciaki w przedszkolu mojego synka. I to jest najbardziej lapidarny kontekst historyczny!

"Przez długie 123 lata nie było nas na mapie świata. I, jak to czasem mówią dorośli, wtedy nie było niepodległości" – idą dalej słowa tej piosenki. I właśnie o to w tym wszystkim chodzi! Dzieciaki to wiedzą, wiedzmy i my, dorośli.

Jesteśmy krajem i narodem jeszcze krwawiącym, z niezagojonymi ciągle bliznami. Granice poszczególnych zaborów ciągle widać na mapach: kolejowych, cywilizacyjnych, politycznych chyba coraz mniej. W USA, Wielkiej Brytanii czy Francji granice przez ostatnie kilkaset lat zmieniały się, ale nieprzesadnie mocno. Szczególnie w porównaniu do Polski, która raz była wielka, raz malutka, raz miała dostęp do dwóch mórz po przeciwległych stronach kontynentu, ale chyba częściej do żadnego lub jedynie skrawka.

A potem nie było jej w ogóle. Odzyskanie niepodległości to coś, co jest w naszej pamięci historycznej bardzo żywe.

Chrzest Polski w 966 roku to już jakaś zamierzchła, abstrakcyjna sprawa. Co innego można by świętować? Koronację Chrobrego? Tylko tę od Niemca, czy kościelną? Konstytucję trzeciomajową i tak mamy w rozpisce świąt (i to świąt z kategorii "fajne"). Z unią polsko-litewską bym nie szalał, bo z kolei Litwini nie za bardzo dobrze wspominają naszą obecność na ich ziemiach. A to świetni ludzie i warto mieć ich za przyjaciół, nie wrogów.

W ramach wkurzania ruskich można za to poświętować 9 bodajże października. Tego dnia w 1610 roku Polacy zajęli Kreml i rządzili tam przez 2 lata. Byliśmy jedynymi, którzy Rosję podbili. Ale wróćmy na ziemię.

Zgadzam się za to co do jednego: dobrze byłoby wymyślić jakiś fajny wspólny pomysł na 11 listopada. Dziś jedni jedzą gęsi i rogale i biesiadują z rodzinami, inni odpalają race na ulicach. Przydałoby się więcej łączących elementów, jakiegoś spoiwa dla każdego.

Szymon Janus narzeka, że świętujemy dopiero 107 rocznicę swojej państwowości, a nawet takie USA cieszą się z 250 lat, o innych nie mówiąc. A niech sobie Japonia świętuje prawie 3000 lat państwowości, ja im nie bronię i nie żałuję. My byliśmy potężnie targani przez inne mocarstwa, od 1918 roku z przerwą na wojnę… po prostu jesteśmy. Od powojnia znów w innej formie, ale mamy w końcu coś stałego, coś, od czego można się odbić, gdzie można coś zbudować.

Polska jest jak człowiek, który stracił wszystko, ale odzyskał siebie. W innej formie, w innym ciele, granicach, ale jest. Polski nie było, ale byli Polacy. Przetrwaliśmy, daliśmy sobie radę. Człowiek, który był o włos od śmierci, liczy swoje życie na nowo. My też możemy.

Jako Polacy potrzebujemy takiego właśnie święta, bo pragniemy jakiejś tożsamości. Nikt dziś (poza garstką zapaleńców) nie utożsamia się z wojami Mieszka I, za to każdy chce mieć przodka szlachcica, jeszcze lepiej dziadka w AK, a tak w ogóle najlepiej to powstańca warszawskiego.

Można się z tego śmiać, bo w zdecydowanej większości pochodzimy z chłopstwa. Ale to też pokazuje, że (po pierwsze) nasza pamięć społeczna sięga zaledwie do XX-lecia międzywojennego. Wcześniej nie ma do czego, a jeszcze wcześniej był XVIII wiek, którego nikt nie pamięta i nie rozumie. A po drugie pokazuje, że potrzebujemy pozytywnych bohaterów, silnych i niezależnych. 

Dlatego ja się cieszę, że mamy święto, którego termin jest jako tako strawny dla wszystkich. Jedni pieką gęsi, inni odpalają race, ale to data, która daje nam jakieś poczucie wspólnoty.

A tak nawiasem mówiąc: 11 listopada to jest perełka w numerach. Dwie jedenastki – to się świetnie pamięta. Fajna sprawa. A że o tej dacie pewnie nie da się nakręcić hollywoodzkiego hitu? Mam to w nosie. To nasze święto, nie musimy go eksportować. W końcu nie jest to też żadne święto narzucone, żadne święto martyrologiczne. To nie jest kolejna rocznica kolejnego nieudanego powstania. Powstaliśmy z popiołów dzięki nadziei, uporowi i ciężkiej pracy.

To jest rzecz, którą naprawdę warto świętować. Dlaczego? Bo jest naprawdę świeża, to się działo nieco ponad 100 lat temu, ludzie mają pamięć o swoich pradziadkach i prapradziadkach, którzy w tych wydarzeniach brali udział. Przez zabory, a potem I i II wojnę światową, wszystko pomieszało się tak, że dziś rzadko kto mieszka tam, gdzie jego pradziadowie.

A w skali historii rok 1918 był stosunkowo niedawno. No i jest jednym z pozytywnych świąt, coś uzyskaliśmy, nie dostaliśmy łomotu, nie wylaliśmy hektolitrów krwi, nie straciliśmy życia tysięcy czy milionów ludzi. Jak na Polskę to i tak cudownie dużo.