Uwaga na szczepionki na grypę z Niemiec. Może być problem z zastrzykiem

Krzysztof Sobiepan
Lekarz bez problemu wypisze ci receptę na szczepionkę do zrealizowania np. w Niemczech. Jednak nawet jeśli zrobisz sobie wycieczkę, by zadbać o zdrowie podczas jesieni, to niewykluczone, że po powrocie nie znajdziesz specjalisty, który wykonałby ci zastrzyk. Czy będziemy zmuszeni się kłuć się sami?
Po przywiezieniu zagranicznej szczepionki trzeba znaleźć lekarza, który zgodzi się ją wykorzystać. Fot. Filip Klimaszewski / Agencja Gazeta

Szczepionka na grypę 2020 – braki w aptekach, recepty transgraniczne

Obecnie szanse na zaszczepienie się na grypę są małe i wydaje się, że zmniejszają się z każdą chwilą. Rozwój sytuacji śledzimy i opisywaliśmy już wielokrotnie w naTemat.pl. Mówiło się nawet o "szturmie" na apteki w Czechach i Niemczech, które wydają się lepiej zaopatrzone od naszych.

Co jeśli wybierzemy się na prozdrowotną wycieczkę zagraniczną, zakupimy odpowiednią szczepionkę, ale po powrocie do Polski przychodnia nie będzie chciała zrobić nam z niej zastrzyku? Czy jest to zakazane?


Z publikacji gazety "Wyborczej" wynika dość niejasna sytuacja. Zapytany lekarz rodzinny Aleksander Baran wskazuje, że nie ma zapisów prawnych zakazujących podawania zagranicznej szczepionki pacjentom.

Cytowana anonimowo lekarka rodzinna wskazuje już jednak, że rozporządzenie Ministra Zdrowia pozwala na wykonanie zastrzyku szczepionką, którą pacjent przyniesie sam, tylko wtedy, gdy nie minie godzina od jej zakupu w aptece (co musi być widoczne na paragonie). Z kolei prezes Porozumienia Pracodawców w Ochronie Zdrowia Bożena Janicka twierdzi, że jest to jedynie rekomendacja resortu zdrowia.

W 2018 r. Janicka w podobnej sprawie powoływała się zaś na ustawę o chorobach zakaźnych i zakażeniach – pisze Rynek Aptek.pl. O komentarz zapytaliśmy samo Ministerstwo Zdrowia, ale do chwili publikacji materiału nie otrzymaliśmy odpowiedzi. Na rządowej stronie gov.pl znaleźć można przypisywaną resortowi informację dot. przechowywania i transportu szczepionek, jednak brakuje informacji o statusie tego dokumentu.

Jak wygląda recepta transgraniczna – zasady realizacji

Receptę transgraniczną wystawić może każdy lekarz rodzinny, na wniosek pacjenta – czytamy na oficjalnej stronie NFZ. To jedno z ułatwień obowiązujących na terenie Unii Europejskiej – realizować ją można w każdym państwie członkowskim. Liczyć się trzeba jednak z faktem, że zapłacimy za lek pełną cenę. Później można jednak wystąpić o zwrot poniesionych kosztów do poziomu refundacji.

– Szczepionki, którymi szczepimy się na grypę w Unii Europejskiej, są identyczne. To są te same leki – są ich cztery rodzaje. Wszystkie zostały dopuszczone przez Europejską Agencję Leków, która wydała tzw. pozwolenia centralne, czyli do użytku na terytorium całej UE – zapewnia nas doktor nauk farmaceutycznych Leszek Borkowski ze Szpitala Wolskiego.

Czytaj także: Antyszczepionkowcy się zapłaczą. Za odmowę szczepienia mogą... stracić pracę

Tzw. zimny łańcuch przy przewożeniu szczepionki – czy trzeba się obawiać

Czy odważysz się sam/sama zaszczepić rodzinę?Unsplash.com
Powodem, dla którego lekarz może odmówić wykorzystania przyniesionej mu przez pacjenta szczepionki jest niepewność dotycząca zachowania "łańcucha chłodniczego". Część leków musi być od produkcji do wykorzystania utrzymywana w zimnie – w przypadku szczepionki jest to od 2 do 8 st. C.

– Rozumiem obawy lekarzy, ale ostrzegam, że w przeszłości czasem wynikały one z czystego biznesu. Zdarzały się przypadki typu: pacjent kupił szczepionkę u mnie – to zaszczepię. Jak przyniósł własną – to nie zaszczepię – wskazał Borkowski.

– Obawa o ciągłość tzw. zimnego łańcucha istnieje. Jest ona mniej lub bardziej uzasadniona – zależnie od przypadku. Faktem jest, że lek źle przechowywany traci na wartości. Rozwiązanie jest jednak bardzo proste, wystarczy zaszczepić się na miejscu. W niemieckiej aptece zaszczepić się można tuż po zakupieniu leku. W Czechach wystarczy spacer z apteki do najbliższej przychodni – wyjaśnia Borkowski.

Dodaje, że zaszczepić można się też zupełnie samemu. – Ten zastrzyk jest bardzo prosty – podskórny lub śródskórny. Choć może jest prosty dla mnie, a dla kogoś bez doświadczenia może się wydawać bardziej skomplikowany – rozważa.

Ekspert wskazuje, że przewiezienie szczepionki z kraju do kraju także nie powinno być dużym problemem. – Na rynku są dostępne m.in. hermetyczne pojemniki do zimnych napojów z wkładem mrożącym. Odpowiedni będzie też pojemnik izolowany, np. styropianowy, też z utrzymującym temperaturę wkładem. Wystarczy użyć tego typu metody i nie powinno być problemu z zachowaniem zimnego łańcucha – uspokaja.

Szczepionki na grypę dla dzieci – bez zastrzyku

– W przypadku dzieci od 2 do 17 lat mówimy też o szczepionkach donosowych, więc w ogóle odchodzi nam kwestia zastrzyku. Jedną z czterech szczepionek dostępnych na rynku aplikuje się właśnie do nosa. Wtedy trzeba tylko pamiętać, by w bezpośrednim otoczeniu nie znajdowały się osoby z podwyższonej grupy ryzyka, np. seniorzy, osoby z chorobami współistniejącymi – wyjaśnia doktor nauk farmaceutycznych.

Ceny szczepionek iniekcyjnych na grypę oscylują w Niemczech w okolicach 22,5 euro. W przypadku tych podawanych donosowo cena jest wyższa – ok. 35 euro. Wyższy koszt sprawia jednak, że są bardziej dostępne od tych wstrzykiwanych – wskazała naTemat.pl Grażyna Ewa Smołuch, z przygranicznej apteki Bären w niemieckim Görlitz.

Borkowski przypomina, że po samym zaszczepieniu pacjent nabiera odporności dopiero po upływie ok 3-4 tygodni, co wynika z różnic w działaniu systemu immunologicznego poszczególnych osób. Tak samo z okresem działania szczepionki – daje ona odporność w okresie 6-8 miesięcy, w zależności od żywotności naszych przeciwciał.

Jak pisaliśmy w INNPoland.pl. dotychczas wyszczepialność na grypę w Polsce była bardzo niska. Nie wynosiła nawet 4 proc., a przed pandemią koronawirusa nikt nie spodziewał się wzmożonego zainteresowania szczepionkami na grypę. A wtedy właśnie składano zamówienie.

Czytaj także: Nagle naród chce się szczepić. Szczepionki na grypę błyskawicznie znikają, może ich zabraknąć