Darowizna dla dziecka. Co trzeba zrobić, żeby nie mieć problemów ze Skarbówką?
Darowizna to ciekawy mechanizm w polskim prawie. Kto by się nie cieszył z czegoś za darmo? Trzeba jednak pamiętać, że obdarowanym lubi się czuć przede wszystkim Urząd Skarbowy, zatem od darowizny należy się podatek. Mało kto wie ponadto, że obdarowany (tym razem nie fiskus) ma określone obowiązki względem darczyńcy. Czyli nie ma tak łatwo, że dostałem, przyklepałem notarialnie, teraz już nic mnie nie obchodzi.
- pieniądze,
- nieruchomości (działka, dom, mieszkanie),
- ruchomości (samochód, biżuteria, dzieło sztuki),
- prawa (np. prawo własnościowe do lokalu).
Dostałem darowiznę, wzbogaciłem się, o czym muszę pamiętać?
Należy pamiętać o naczelnej zasadzie dotyczącej darowizny. Darczyńca nie może czerpać z niej żadnych bezpośrednich korzyści majątkowych – darowizna jest bezpłatna.Pamiętajmy też, że ciążą na niej określone obowiązki. Przykładowo – rodzice, którym dobrze się wiedzie, przekazują na rzecz dziecka sutą darowiznę. Syn się wzbogacił. Jednak w wyniku jakichś okoliczności, rodzice tracą środki na życie. Wówczas syn ma obowiązek utrzymać usprawiedliwione potrzeby obdarowanego. Owe usprawiedliwione potrzeby zależą od indywidualnych cech danej osoby, w tym płci, wieku, stanu zdrowia, pozycji społecznej. Z obowiązku tego syn może się zwolnić, zwracając kwotę darowizny.
Darowizna nieruchomości – jak przekazać?
Darowizny dotyczące nieruchomości, jak domów, mieszkań, działek, należy potwierdzić notarialnie. Inny rodzaj umowy między stronami w przypadku darowizny nieruchomości nie będzie wiążący. Przy podpisywaniu umowy muszą być obecne obie strony, obdarowujący i obdarowany. Przy czym nie muszą to być dwie osoby. Darczyńcą mogą być rodzice, oboje, a obdarowanymi - dzieci, które mają się podzielić mieszkaniem.Pośrednictwo notariusza w tym przypadku powinno kosztować kilkadziesiąt złotych. To dodatkowy koszt, to prawda, niemniej dzięki temu nie trzeba już zaprzątać sobie głowy zgłaszaniem darowizny do Urzędu Skarbowego.
Darowizna ruchomości – samochodu – jak przekazać?
W przypadku darowizny nieruchomości, asysta notariusza jest bezwzględnie konieczna. W przypadku darowizny ruchomości – zalecana, ale nie niezbędna. Umowa darowizny samochodu spisana między stronami będzie uznawana za ważną, jeśli dojdzie do praktycznego spełnienia jej postanowień – czyli przekazania owego samochodu. Zatem to na obdarowanym spoczywa obowiązek zgłoszenia darowizny do Urzędu Skarbowego.Darowizna pieniędzy – od rodziców dla dziecka
W przypadku darowizny pieniędzy, każdej zresztą darowizny, ale gotówki szczególnie, trzeba mieć jakąś podkładkę. Zatem jeśli rodzic przekaże dziecku większą gotówkę, fiskus może to zakwestionować. Był już wyrok NSA podważający taką decyzję skarbówki, ale to niepotrzebne wchodzenie między młot a kowadło. Upewnijmy się, że pieniądze przelaliśmy lub nadaliśmy przekazem pocztowym, by była jakakolwiek podkładka – zwykły pdf z potwierdzeniem przelewu wystarczy w zupełności.Grupy podatkowe – jak nas widzi Urząd Skarbowy
Wyróżniamy trzy podstawowe grupy podatkowe. W przypadku darowizn mówimy o czterech grupach, tzw. grupie zero z najbliższymi osobami, obłożonymi ulgami podatkowymi, wyodrębnianej z grupy I.- Grupa 0 – rodzice, zstępni, czyli dzieci, rodzeństwo, wnuki, prawnuki, wstępni, czyli dziadkowie, pradziadkowie, pasierbowie, ojczym/macocha.
- Grupa I - osoby wymienione wyżej, a zatem rodzice, dzieci, rodzeństwo, wnuki, prawnuki, dziadkowie, pradziadkowie, pasierbowie, ojczym/macocha, uzupełnione o teściów, zięciów, synowe.
- Grupa II – dzieci rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa, rodzeństwo małżonków, słowem – dalsza rodzina.
- Grupa III – wszyscy pozostali – osoby, które w rozumieniu prawa są nam obce.
Podatek od darowizny – kiedy można nie płacić podatku od darowizny, zwolnienia i ulgi
Osoby z tzw. grupy zero, a zatem małżonkowie, rodzice, rodzeństwo, dzieci, dziadkowie, pradziadkowie, wnuki, prawnuki, pasierbowie, ojczymowie i macochy mogą liczyć na częściowe lub całkowite zwolnienie z podatku od darowizny. Niemniej o zwolnienie z podatku trzeba się ubiegać – jeśli obdarowany tego zaniecha, będzie rozliczany przez Urząd Skarbowy jak pozostałe osoby z grupy I – zięciowie, teściowie, synowe. Mówimy tu o przypadkach, gdy darowizna od grupy 0, czyli najbliższej rodziny, przekracza kwotę wolną od podatku 9637 zł. Wówczas obdarowany musi dopełnić formalności i złożyć odpowiedni formularz, o czym piszemy niżej. Wartość darowizny nieprzekraczająca kwoty wolnej od podatku nie musi być zgłaszana do Urzędu Skarbowego.Wysokość podatku od darowizny w 2020 r. dla obdarowanego z grupy I wynosi:
- brak podatku, podatek 0 zł – do kwoty 9637 zł, czyli kwoty wolnej od podatku. Nie zapłacimy żadnego podatku od darowizny, jeśli wartość wszystkich darowizn z ostatnich pięciu lat (licząc od roku poprzedzającego najnowszą darowiznę) nie przekracza wspomnianej wyżej kwoty wolnej od podatku,
- 3 proc. podatek, liczony od wartości uzyskanej darowizny. Ten próg wchodzi w życie, gdy wartość darowanego nam przedmiotu nie przekracza 10 278 zł,
- dla wartości darowizny w przedziale 10 278 zł do 20556 zł podatek wynosi 308,30 zł i dodatkowo 5 proc. od nadwyżki powyżej 10 278 zł,
- gdy wartość przekracza 20 556 zł, Urząd Skarbowy nalicza podatek w wysokości 822,20 zł oraz 7 proc. z nadwyżki powyżej 20 556 zł.
Przelew od ciotki z Ameryki, pieniądze od szwagra, czyli wysokość podatku od darowizny, którą otrzymujemy od dalszej rodziny (grupa II):
- brak podatku, podatek 0 zł, do wartości darowizny w kwocie 7 276 zł. Zachodzi tu ten sam mechanizm, co w przypadku darowizny od najbliższej rodziny. Czyli sumujemy wartość darowizn z ostatnich pięciu lat, licząc od roku poprzedzającego najnowszą darowiznę, jeśli ich wartość nie przekracza 7 276 zł, obdarowany jest zwolniony z podatku,
- darowizna o wartości do 10 278 zł – podatek w wysokości 7 proc. darowizny,
- wartość darowizny w przedziale 10 278 zł do 20 556 zł – kwota podatku, jaką naliczy Urząd Skarbowy wynosi 719,50 zł plus 9 proc. od nadwyżki powyżej 10 278 zł,
- wartość darowizny od 20 556 zł – Urząd Skarbowy naliczy podatek w wysokości 1644,50 zł plis 12 proc. od nadwyżki 20 556 zł.
Podatek od darowizny od osób obcych (w rozumieniu niespokrewnionych w świetle prawa), czyli z III grupy:
- brak podatku, podatek 0 zł – w przypadku wartości darowizny do 4 902 zł. Mechanizm jest analogiczny – sumujemy wartość darowizn z ostatnich pięciu lat, licząc od roku poprzedzającego najnowszą darowiznę. Jeśli ich wartość nie przekroczy kwoty 4 902 zł, obdarowany jest zwolniony z podatku,
- wartość darowizny do 10 278 zł – Urząd Skarbowy wyliczy podatek w wysokości 12 proc. wartości otrzymanej darowizny,
- wartość darowizny w przedziale 10 278 zł do 20 556 zł – podatek, jaki trzeba będzie zapłacić, wyniesie 1233,40 zł i do tego 16 proc. od nadwyżki powyżej 10 278 zł,
- od 20 556 zł – podatek od takiej darowizny wyniesie 2 877,90 zł oraz aż 20 proc. od nadwyżki powyżej ustalonej kwoty 20 556 zł.
Zobacz też: Sprawdź, czy opłaca ci się pomagać innym. Pierwszy w Polsce kalkulator dla filantropów
Zgłoszenie darowizny – formularze SD-Z2 i SD-3. Czym się różnią, który złożyć?
Częsta pomyłka w przypadku formalności związanych z darowizną dotyczy formularzy SD-Z2 i SD3.
Formularz SD-Z2 to zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych. Formularz SD-3 z kolei to zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych.
W dużym uproszczeniu, formularz SD-Z2 dotyczy darowizn w najbliższej rodzinie, chcących ubiegać się o zwolnienie z podatku od darowizny, liczonego od dnia uzyskania darowizny. Mamy 6 miesięcy na zgłoszenie formularza SD-Z2. Druk SD-3 dotyczy całej reszty – czyli osób, którym nie przysługuje całkowite zwolnienie z podatku od spadków i które częścią darowizny muszą podzielić się z Urzędem Skarbowym. Na złożenie tego druku jest miesiąc od dnia uzyskania darowizny. Podatek z kolei trzeba zapłacić w ciągu 14 dni od daty otrzymania decyzji Urzędu Skarbowego.
Zgłoszenie darowizny – formularz SD–Z2 – co to jest, gdzie znaleźć?
Formularz z SD–Z2 służy do zgłoszenia otrzymania darowizny i jest absolutnie konieczny (dla darowizny przekraczającej kwotę wolną od podatku), jeśli chcemy ubiegać się o zwolnienie z podatku. Nie musimy go wypełniać, jeśli umowa darowizny została spisana notarialnie – wówczas to notariusz dopełnia formalności. Wzór formularza SD-Z2 znajdziemy na stronie podatki.gov.pl.Druk SD-Z2 – jak wypełnić?
W lewym górny rogu wpisujemy swój PESEL lub NIP, datę nabycia darowizny (taką, jak na umowie) oraz datę powstania obowiązku podatkowego, który pojawia się w momencie formalnego otrzymania darowizny. Ta data może być nieco podstępną pozycją, liczona jest od momentu powstania nadwyżki. Zatem jeśli otrzymaliśmy w 2017 r. 5 tys. zł, a w 2019 roku kolejne 5 tys. zł, to jako datę otrzymania darowizny zgłaszamy 2019 – wtedy przekroczyliśmy limit zwalniający z podatku, a zatem nastaje obowiązek podatkowy.Przeczytaj także: Polacy za granicą chcą oddawać paszporty. "Nie po to wyjechałem, by płacić polskie podatki"
Następnie wpisujemy dane właściwego urzędu skarbowego. W przypadku nieruchomości, będzie to urząd korespondujący z adresem danej nieruchomości. W przypadku innych dóbr ruchomych, wpisujemy urząd korespondujący z miejscem zamieszkania obdarowanej osoby. Następnie zaznaczamy kwadrat „złożenie wniosku”.
Potem przechodzimy do rubryki B, czyli danych osoby zgłaszającej wniosek (obdarowanego), w rubryce C z kolei należy wpisać dane identyfikujące darczyńcę.
W rubryce D w przypadku najczęstszego rodzaju darowizny zaznaczamy pole 40.6 - „darowizna”. Część E dotyczy nieodpłatnego zniesienia współwłasności – zaznaczamy rubrykę odpowiednią do naszej sytuacji. W rubryce F zaznaczamy pozycję 48, jeśli sporządziliśmy umowę darowizny.
Część G dotyczy już rodzaju i właściwości darowizny. Należy wpisać kwotę darowizny pieniężnej bądź wartości darowanej rzeczy. Dalej wpisujemy nasz stopień pokrewieństwa z darczyńcą. Formularz zamykamy podpisem.
Zapomniałem złożyć wniosek, co się stanie?
Samo przekazanie darowizny nie jest skomplikowane, ale żyjemy w zbiurokratyzowanym świecie, dobrze zatem dopełnić wszelkich formalności, by coś nie odbiło nam się czkawką po czasie, gdy sprawie dawno zapomnimy. Jeśli zapomnieliśmy sformalizować naszą darowiznę, będziemy opodatkowani na zasadach ogólnych.Przykład: dziecko wyjeżdża na studia do innego miasta, rodzice kupują mu samochód o wartości przekraczającej 10 tys. zł. Jako że mówimy tu o grupie zerowej, a zatem jesteśmy uprawnieni do zwolnienia z podatku, ale też wartość darowizny przekracza kwotę wolną od podatku, należy złożyć SD-Z2 w terminie 6 miesięcy od otrzymania darowizny, inaczej darowizna zostanie opodatkowana na zasadach ogólnych.
Co musi zawierać umowa darowizny?
- Dane stron umowy – darczyńcy i obdarowanego. Na co naturalnie składają się imiona, nazwiska, adresy zamieszkania, numery seryjne dowodów osobistych,- informacja o stopniu pokrewieństwa, jeśli występuje jakiekolwiek pokrewieństwo,
- odniesienie do kodeksu cywilnego, że ewentualne sporne następstwa darowizny będą wyjaśniane w oparciu o przepisy o darowiznach w kodeksie cywilnym,
- zapis, że za przekazanie darowizny darczyńca nie otrzymuje korzyści – procedura jest bezpłatna,
- oświadczenie o zgodzie na przyjęcie darowizny przez obdarowanego,
- oświadczenie darczyńcy, że dysponuje prawami własności przedmiotu, którym chce kogoś obdarować,
- termin przekazania darowizny – bardzo istotny punkt,
- określenie przedmiotu darowizny, maksymalnie dokładne. W przypadku samochodu byłoby to marka, model, rok produkcji, VIN, nr rejestracyjny, numer silnika i jego pojemność,
- określenie wartości darowizny, w każdym przypadku, nawet jeśli obdarowany jest zwolniony z podatku,
- podpisy obu stron.