Własny zbiornik do magazynowania ciepła, tak by energia słoneczna, pobrana i zmagazynowana latem mogła zostać wykorzystana w sezonie grzewczym. Pole kolektorów słonecznych, specjalna instalacja hydrauliczna, zmodernizowana kotłownia wraz z pompą ciepła. Takie innowacyjne rozwiązania będzie miał szpital w Drewnicy.
- Moim zdaniem to będzie najnowocześniejszy szpital psychiatryczny w Europie. Nie tylko w sensie budowlanym, ale również ze względu na wykorzystanie odnawialnych źródeł energii i nowoczesne sposoby zarządzania energią” - twierdzi Marszałek Województwa Mazowieckiego Adam Struzik.
Długo czekali pacjenci i pracownicy „Drewnicy” na rozpoczęcie budowy kompleksu szpitalnego dla nerwowo i psychicznie chorych pod Ząbkami. Choć sam projekt kompleksu powstał już w 2008 r. brak wystarczających środków na budowę, uniemożliwiał start inwestycji. Wszystko do czasu, aż szpitalowi udało się pozyskać dofinansowanie w ramach projektu badawczego EINSTEIN (Effective Integration of Seasonal Thermal Energy storage systems IN existing buildings).
Projekt, znalazł się wśród 10 najlepszych w Europie i uzyskał dofinansowanie z 7 Programu Ramowego UE w zakresie badań i rozwoju technologicznego. Dzięki niemu mogła ruszyć inwestycja polegająca na montażu urządzeń pozyskiwania i wykorzystywania energii odnawialnej w cyklu całorocznym na budynkach Wojewódzkiego Szpitala dla Nerwowo i Psychicznie Chorych „Drewnica” w Ząbkach.
Na czym polega nowatorstwo instalacji w „Drewnicy”?
Projekt zakłada efektywną integrację niskotemperaturowych systemów grzewczych opartych na technologii źródeł odnawialnych, opracowanie nowych, wydajnych technologii jak STES (seasonal thermal energy storage) dla istniejących budynków. Prościej mówiąc, STES to inaczej system innowacyjnych technologii, które pozwalają magazynować sezonowe dobra (źródła energii) przez dłuższy czas.
To znaczy, że dzięki nim energię pozyskaną ze słońca latem, można przechować do zimy i wtedy ją wykorzystać choćby np. do ogrzewania wody użytkowej, a zimą z kolei można zachować zimne powietrze, tak by latem posłużyło ono do klimatyzowania pomieszczeń. Niektóre systemy STES wykorzystują pompy ciepła w celu ładowania i rozładowywania zmagazynowanych zasobów w różnych sezonach roku i tak ma właśnie być m.in. w podwarszawskim szpitalu, gdzie już za kilka dni mają powstać pierwsze odwierty pod instalacje pomp.
Zaprojektowana instalacja odnawialnych źródeł energii pozwoli na znaczne oszczędności w zużyciu ciepła w stosunku do tradycyjnego zasilania. W projekcie kompleksu szpitalnego znalazło się także miejsce na zbiorniki na wodę deszczową. Wszystko to sprawia, że szpital w „Drewnicy” ma szansę – jak to powiedział w jednym z wywiadów Marszałek Województwa Mazowieckiego Adam Struzik – stać się najnowocześniejszym szpitalem psychiatrycznym w Europie.
Za przeprowadzenie badań i koordynację części inwestycyjnej odpowiada Mazowiecka Agencja Energetyczna. Część budowlana projektu realizowana jest we współpracy z Mostostalem Warszawa S.A, który również partycypuje w kosztach inwestycji. Natomiast generalnym wykonawcą szpitala jest Budimex S.A. Koszt budowy nowego szpitala to około 118 mln zł.
STES
Pojemność wodna zbiornika do magazynowania zasobów wynosi 800 m 3. Jego średnica wraz z izolacją wynosi 14 m, a wysokość 8 m. Dno zbiornika oddzielone jest od gruntu warstwą szkła piankowego, eliminującego straty ciepła w kierunku gruntu. Dzięki podłączeniu zbiornika do instalacji kolektorów słonecznych, o łącznej powierzchni ponad 150 m², energia cieplna pozyskiwana jest z natury, w sposób bezemisyjny.
Zbiornik jest w stanie zgromadzić w przeciągu okresu wiosenno-letniego około 167,6 GJ energii. Dla porównania czteroosobowe gospodarstwo domowe zużywa rocznie 6,84 GJ energii czyli w sumie magazyn jest w stanie zgromadzić energię potrzebną do całorocznego zapotrzebowania energetycznego 24,5 czteroosobowych gospodarstw domowych.
Wykorzystanie ciepła w budynku stało się możliwe przez przystosowanie instalacji kotłowni oraz zastosowaniu w instalacji prototypowej pompy ciepła, pracującej na nowoczesnym czynniku chłodniczym R245fa. Zbiornik stanowi zatem dolne źródło ciepła dla urządzenia. Szczytowa moc pompy ciepła wynosi ok. 120 kW, co pozwala na zaspokojenie potrzeb budynku nawet przy skrajnie niskich temperaturach zewnętrznych.
Szacuje się, że w skali roku instalacja będzie w stanie pokryć 60 proc. zapotrzebowania budynku w energię cieplną na cele grzewcze – czytamy na stronie Mostostalu. – Cała instalacja wyposażona jest w rozbudowany system monitoringu, który pozwoli na pełną i wnikliwą analizę sprawności energetycznej instalacji.
Ekologicznie i klimatycznie
Projektowany szpital usytuowany zostanie w bardzo zielonej okolicy, na działce o powierzchni 12,21 ha . Otaczać go będzie duży ogród pełen spacerowych alejek i altanek. Gwieździsty kształt kompleksu o całkowitej powierzchni ok. 22 tys. m2 zapewnić ma sprawną komunikację wewnętrzną i podnieść bezpieczeństwo pacjentów. Każdy z siedmiu segmentów - ramion „gwiazdy” tworzyć będzie oddzielną bryłę, a te z kolei połączy ze sobą segment B – przestrzeń urządzona na podobieństwo dużego ogrodu zimowego.
Jak na centralną część przystało, znajdą się w niej także: kawiarnia, czytelnia, kaplica oraz sale terapii zajęciowych. W nowej „Drewnicy” powstaną również nowoczesne sale do fizykoterapii oraz innych zajęć terapeutycznych. A także sala konferencyjna, umożliwiająca organizację szkoleń i sympozjów naukowych. Obok 300 łóżek do leczenia stacjonarnego, jakie przewidziano w budynkach szpitala, znajdzie się też miejsce na przestrzeń do pracy ambulatoryjnej i pobytów dziennych dla pacjentów (ok. 25 tys. pacjentów rocznie). Co bardzo ważne, nowe warunki umożliwią rozszerzenie działalności funkcjonujących obecnie poradni przyszpitalnych. Pacjenci będą mieli też dostęp do lekarzy innych specjalizacji m.in. neurologów, chirurgów, ginekologów, geriatrów czy stomatologów.
Wszystkie pomieszczenia „Drewnicy” będą wyposażone w klimatyzację i wentylację. Dla podniesienia bezpieczeństwa pacjentów, w budynku przewidziano także instalację wewnętrznego monitoringu.
– Dla pacjentów potrzebujących dłuższej hospitalizacji będą tutaj godne warunki, zarówno pobytu, jak i leczenia – zapewnia Elżbieta Lanc, członek Zarządu Województwa Mazowieckiego. – Wzrośnie również komfort pracy lekarzy, którzy dbają o zdrowie psychiczne pacjentów przebywających w Drewnicy – dodaje.
Wychodząc naprzeciw obserwowanym trendom demograficznym wskazującym na starzenie się społeczeństwa w szpitalu zaprojektowano także nowoczesny oddział psychogeriatryczny, dla osób w podeszłym wieku z zaburzeniami psychicznymi. Ponieważ u osób tych występują również schorzenia somatyczne, przewidziano rozszerzenie działalności poradni specjalistycznych, tak by zapewnić kompleksową opiekę nad starszymi pacjentami i zapewniono, aby szpital był wolny od architektonicznych barier, utrudniających im poruszanie się po nim.
Kiedy otwarcie?
Z wszystkich innowacyjnych rozwiązań szpitala pacjenci będą mogli skorzystać najwcześniej z początkiem 2018 r. Niemniej czekać warto, bowiem ceniona ze względu na liczbę znakomitych specjalistów placówka dla nerwowo i psychicznie chorych, od dawna wymagała zmian. Ze względu na stan budynków starego kompleksu „Drewnicy”, które sięgają nawet 1885 r. , modernizacja tychże z zastosowaniem nowych rozwiązań technologicznych była niemożliwa.
Dlatego nowy szpital zaczęto budować od podstaw na działkach sąsiadujących z obecnym kompleksem szpitalnym. Dzięki uchwaleniu przez Ząbki nowego planu zagospodarowania przestrzennego, stare budynki szpitalne z nieruchomości służących ,,ochronie zdrowia” zmieniły funkcję na ,,zabudowę mieszkaniową”, będących własnością Województwa Mazowieckiego.
Zmiana przeznaczenia gruntów starego szpitala na funkcję mieszkaniową, zwiększyła wartości nieruchomości i tym samym umożliwiła Spółce „Mazowiecki Szpital Wojewódzki Drewnica” na obniżenie kosztów budowy nowego kompleksu. Tak zatem mimo że droga do innowacji w „Drewnicy” była długa i kręta, udało się wprowadzić ją w życie. A to dzięki zarówno życzliwości samorządowców Miasta Ząbki, jak i zaangażowaniu wszystkich pracowników szpitala, którzy przez ostatnie lata walczyli o tę sprawę.
Z pewnością innowacyjne rozwiązania w nowym szpitalu, zapewnią placówce duże oszczędności, które będą mogły zostać wykorzystane, chociażby na jeszcze bardziej efektywne leczenie osób chorych.