Wzornictwo przestało być domeną uczelni sztuk pięknych. Najlepszym przykładem mogą być studenci krakowskiego Uniwersytetu Pedagogicznego. Dzięki dotacjom NCBR w ich pracowniach powstają zaskakujące, doceniane również na świecie, projekty.
Na pierwszy rzut oka Cleanspire może wyglądać, jak futurystyczne głośniki do zestawu stereo, ewentualnie jakiś zwariowany toster. W rzeczywistości jest to raczej specyficzna krzyżówka odkurzacza i odświeżacza powietrza, zaprojektowana na potrzeby naszych... sypialni. Urządzenie absorbuje wilgoć – a więc likwiduje otoczenie, w którym tak chętnie rozwijają się mikroorganizmy – a na dodatek odświeża łóżko i jego otoczenie podmuchami zimnego powietrza. Ma to olbrzymie znaczenie, zwłaszcza dla dzieci, mających kłopoty z alergią.
Nietypowa maszyna zachwyciła w ubiegłym roku jurorów Electrolux Design Lab, projekt znalazł się w półfinale konkursu – w gronie 35 innych pomysłów zgłoszonych przez wynalazców z całego świata.
I nie byłoby w tym nic dziwnego, gdyby nie fakt, że Cleanspire jest dziełem 23-letniego dziś Łukasza Kowalskiego, studenta Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie. - Każdy z nas chce, żeby jego łóżko było miejscem spokojnego i zdrowego snu, dlatego ważne jest, żebyśmy spali w czystej pościeli i łóżku. Zarówno dzieci, dorośli, jak i osoby starsze narażone są na drobnoustroje i alergie, których z pewnością wolałaby uniknąć – tłumaczył swój pomysł Kowalski. Jednak znacznie ważniejsze było to, co 23-latek powiedział wówczas o swoim udziale w konkursie. - Od dłuższego czasu interesuję się różnymi konkursami, które są związane z designem i projektowaniem, dlatego zainteresował mnie również Electrolux Design Lab. Chciałem zmierzyć się z zadaniem, projektować i zobaczyć jak mój pomysł wypadnie na tle innych – podkreślał.
Ten duch walki jest charakterystyczny dla młodych designerów z krakowskiej uczelni. Trudno się temu dziwić: Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie zainicjował studia z wzornictwa zaledwie kilka lat temu, ale za to z werwą – wykładowcy starają się nie tylko przekazywać swoją wiedzę, ale też wciągać słuchaczy w interakcję poprzez nietypowe, oryginalne inicjatywy; studenci mają też szansę korzystać z możliwości stażu absolwenckiego (np. na Uniwersytecie Castilla-La Mancha w Hiszpanii) czy wyjazdów zagranicznych (np. targi Milan Design Week).
A przede wszystkim – ich powstające w uczelnianych pracowniach dzieła są rzeczywiście dostępne w przestrzeni publicznej, a na dodatek mają charakter prospołeczny. - Postanowiliśmy więc zająć się tymi obszarami, które nas bardzo uwrażliwiają i w których jest jeszcze w Polsce dużo do zrobienia – mówi Grażyna Brylewska, kierownik projektu „Wzornictwo, Innowacja, Społeczeństwo”. - Nastawiliśmy się na to, by nasi studenci mogli zmieniać życie osób niedowidzących, chorych na stwardnienie rozsiane czy starszych – dodaje.
W ten sposób, przy wsparciu profesjonalnych muzyków, powstały specjalne instrumenty dla niepełnosprawnych intelektualnie dzieci – a dzieci zagrały na nich koncert. Do niedowidzących był z kolei adresowany projekt prezentowany w Muzeum Collegium Maius, w ramach akcji „Dotknij Kultury” - dotykowe mapy muzeum, inspirowane eksponatami zabawki czy specjalne republiki obrazów olejnych.
Wzornictwo nie rozkwitło by w Krakowie tak spektakularnie, gdyby nie uruchomienie specjalnych środków na ten cel. Uniwersytet Pedagogiczny był beneficjentem prowadzonego przez NCBR programu dofinansowania projektów, pozwalających wprowadzać ciekawe, bogatsze o dodatkowe zajęcia praktyczne programy przygotowujące nowe roczniki do wejścia na rynek pracy. W oparciu o środki z Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki uczelnie mogły modyfikować swoje programy nauczania pod kątem potrzeb rynku pracy i przedsiębiorców. Podobne działania mają być w przyszłości kontynuowane na bazie Programu Operacyjnego Wiedza, Edukacja, Rozwój.