Ćwierć miliarda złotych – tyle Kościół może zarabiać na ślubach, chrzcinach i pogrzebach. "To trochę, jak w mafii"

Cóż, stanęło jednak na 700 złotych, narzeczony nie chciał się targować w dniu ślubu. Rozmowę nagrały przypadkowo mikrofony, które przypiął państwu młodym kamerzysta. W ciągu kilkudziesięciu godzin od opublikowania nagrania w internecie sprawa oparła się o kurię, a młoda para odzyskała swoje pieniądze. Pozostał problem: czy księża powinni wystawiać za swoją posługę paragony?

VAT i tak zapłaciliby wierni
– Dzisiaj nie ma mowy, żeby jakikolwiek kapłan wystawiał paragon. Ustawodawca wyłączył wszystkie tego typu usługi świadczone na rzecz wyznawców związków religijnych spod rygoru płacenia VAT – mówi INN:Poland Przemysław Antas z z Kancelarii Radców Prawnych i Doradców Podatkowych ANTAS. – Polski ksiądz od działalności, która przynosi mu przychody z tytułu posługi kapłańskiej płaci podatek w zryczałtowanej formie. I jak każda forma zryczałtowana opiera się on na jakimś założeniu oraz uproszczeniu – dodaje.

Dorzućmy jeszcze pogrzeby. W ubiegłym roku zmarło 394 tysiące Polaków, co przy przeciętnej stawce około 500 złotych za pogrzeb mogłoby dawać sumę zbliżoną do 200 mln złotych – w rzeczywistości jednak znacznie niższą, ze względu na niższe „stawki” datków oraz fakt, że nie wszyscy zmarli doczekali się pogrzebu kościelnego. Nawet jednak, gdyby zmniejszyć tę kwotę o połowę, mielibyśmy 100 mln złotych. Plus śluby i chrzty daje nam to dobre 300 mln złotych, co roku przechodzących z ręki do ręki.

– Tak naprawdę to kwestia między kościołem a wiernymi – uważa Antas. – Wydaje mi się, że punktu widzenia zasady rozdziału państwa od kościoła, państwo nie powinno ingerować w kwestie finansów kościelnych. Jeżeli parafianie widzą, że proboszcz pobiera zbyt wygórowane kwoty lub źle zarządza finansami parafii, powinni to wyjaśnić bezpośrednio z proboszczem lub kurią. Są przecież rady parafialne, które stanowią reprezentację wiernych w danej parafii – kwituje.

Mała komórka zysku
Ale nietrudno o radykalniejszą opinię. – Uważam, że wszystkie związki wyznaniowe w Polsce powinny funkcjonować na podobnych zasadach, jak inne stowarzyszenia obywateli – mówi INN:Poland Jan Hartman, filozof i bioetyk z Uniwersytetu Jagiellońskiego. – A zatem powinny prowadzić analogiczną księgowość i podlegać analogicznemu opodatkowaniu. Nie ma najmniejszego powody, żeby dochody któregoś związku wyznaniowego były zwolnione od obowiązków księgowych i podatkowych – kwituje.

Według niego „datki” powinny być rejestrowane i w stosowny sposób opodatkowywane. System oparty na ryczałcie Hartman uważa za kompletnie chybiony. – Opiera się to na deklaracjach i w efekcie te podatki są śmieszne: wynoszą 300 czy 500 złotych od parafii. Oczywiście, parafie zaniżają te przedziały przychodów, zresztą wewnątrz kościoła też nie funkcjonuje normalna księgowość – mówi. – Proboszczowie są takimi małymi firmami, z kolei w interesie biskupów jest, by proboszczowie nie oddawali im zbyt mało. Więc cały czas trwają w tej instytucji kłótnie o pieniądze, ale bez prowadzenia księgowości, bo jeszcze ktoś by do niej zajrzał?... – dodaje.

– W tym środowisku dominują nieformalne układy finansowe i formy rozliczenia. To są bardzo specyficzne relacje, bo biskup to też taka „mała komórka zysku”. Przyjeżdża do księdza na parafię i pobiera od niego, bynajmniej nie „co łaska”, ale wyznacza stawkę, jaką ksiądz ma zapłacić. Tak się to wszystko kręci: każdy jest trochę autonomiczny, każdy musi zadbać o własne dochody i każdy musi się co nieco podzielić. Trochę jak w mafii, tam też nie prowadzi się jakiejś ścisłej księgowości – dowodzi Hartman. – A czy wobec tego wierni powinni się domagać, z powodów ogólnych czy etycznych, rejestrowania takich wpłat – to już jest ich wewnętrzna sprawa. Sprawa kultury moralnej tego środowiska – ucina.