Reklama.
Geniusze z Aspergerem
Lista wybitnych, którzy mierzą się z zespołem Aspergera, jest całkiem pokaźna. Znajdziemy na niej biznesmenów, wynalazców, artystów, a nawet sportowców.Do Aspergera przyznają się m.in. Bill Gates, Woody Allen, Anthony Hopkins czy Lionel Messi. Aspergera mieli mieć również Steve Jobs, Andy Warhol, Alfred Hitchcok, Robin Williams czy Michael Jackson.
Podejrzewa się, że z tym samym zaburzeniem zmagali się również Albert Einstein, Isaac Newton, Wolfgang Amadeus Mozart czy Nikola Tesla.
Co to jest zespół Aspergera?
Zespół Aspergera jest zaburzeniem o charakterze łagodnym, ze spektrum autyzmu. Osoby z Aspergerem są w pełni sprawne intelektualnie, jednak ich zaburzenie wiąże się z upośledzeniem umiejętności nawiązywania kontaktów oraz budowania relacji.Dorośli z zespołem Aspergera mogą być uważani za ekscentryków, osoby zamknięte w swoim świecie, które całą swoją uwagę skupiają jedynie na pasjach/hobby.
– Osoby genialne, tak zwani sawanci, to zaledwie 6 procent osób ze zdiagnozowanym zespołem Aspergera – tłumaczy w rozmowie z INNPoland.pl dr Monika Skura z Uniwersytetu Warszawskiego. To, skąd biorą się u nich super-zdolności, nie jest jeszcze odkryte. – Tak samo jak nie znamy przyczyny autyzmu – zaznacza.
Zaburzenie ma jednak różny przebieg w zależności od przypadku i nie można jednoznacznie stwierdzić, że wszystkie osoby doświadczające zespołu Aspergera będą charakteryzowały się ponadprzeciętnymi zdolnościami. Zdecydowana większość ma jednak swoją wąską specjalizację, w której potrafi dojść do absolutnej perfekcji.
– W swojej karierze pedagogicznej miałam uczniów, którzy - jeżeli się czymś pasjonowali - mieli w tym obszarze wiedzę encyklopedyczną, wręcz profesorską – zaznacza dr Monika Skura. – Używali bardzo skomplikowanych terminów, ale jednocześnie nie byli w stanie zapamiętać imion swoich kolegów w klasie.
dr Monika SkuraKatedra Pedagogiki Społecznej i Pedagogiki Specjalnej, Uniwersytet Warszawski
“Osoby z Aspergerem mają swoje “wysepki” - obszary, w których czują się bezpieczne. Moi uczniowie, jeżeli im nie przerywałam, potrafili mówić o swoich zainteresowaniach przez 1,5 godziny. Ale nie można im było w trakcie na przykład zadać pytania, bo wtedy kompletnie wybijali się z rytmu.”
Cena "geniuszu"
Osoby z tym zaburzeniem są również bardzo wrażliwe na różne, zewnętrzne bodźce.– Niemalże fizyczny ból może im na przykład sprawiać hałas, a nawet przepływ powietrza na korytarzu podczas przerwy w szkole. Dezorientuje je inne ułożenie mebli czy zmiany w wyglądzie bliskiej osoby. Często nie potrafią również znieść dotyku i bardzo nie lubią być przytulane – mówi dr Monika Skura.
– Temple Gardin, profesor zoologii, która otwarcie mówi o tym, że ma Aspergera, stworzyła nawet maszynę do przytulania – uśmiecha się specjalistka. – Po to, żeby móc kontrolować stymulację pochodzącą z uścisku.
– Jej koszmarem z dzieciństwa była ciotka, która obejmowała ją - jak to opisywała - jak ogromna, pochłaniająca beza. I to było dla niej okropne i przytaczające. Maszyna była jej potrzebna, żeby doświadczyć relaksującego ściśnięcia, ale jednocześnie nadzorować “przytulaniowy” nacisk – wyjaśnia.
Osoby z Aspergerem mogą odczuwać ogromny dyskomfort w odniesieniu do wszystkiego, czego nie potrafią kontrolować lub na co nie mają wpływu.
– A taka jest, niestety, cała otaczająca ich, zewnętrzna rzeczywistość. To dlatego takie osoby izolują się i chowają w “swoim świecie” – podkreśla naukowiec.
dr Monika Skura"Preferują kontakt z rzeczami, które są w stanie kontrolować i czynności, które mogą powtarzać. To po pierwsze daje im spokój, a po drugie - to sposób na radzenie sobie ze swoim układem nerwowym. Najczęściej zatem wybierają powtarzalne zachowania lub dźwięki, manipulowanie obiektami lub “porządkowanie swojego otoczenia”, w bliżej nieokreślony sposób."
Dorośli z Aspergerem
Osoby z zespołem Aspergera odnajdują się we wszelkich zawodach, które są związane z naukami ścisłymi. Na przykład z informatyką lub komputerami. – Ale mam też kolegę, który jest świetnym socjologiem. Chociaż w swojej pracy koncentruje się głównie na obliczeniach statystycznych – zaznacza ekspertka,To skąd na liście znanych osób z zespołem Aspergera artyści i sportowcy? Lionel Messi, Woody Allen? – Proszę zwrócić uwagę, że to są również osoby nietypowe. Są niezwykle precyzyjni w swojej działce, skupieni na niej bardziej niż inni. Są geniuszami. Ale ich relacje osobiste, jeżeli nie spotkają osób bardzo wyrozumiałych, mogą być bardzo skomplikowane.
Ceną wyjątkowego, wysoko wyspecjalizowanego mózgu są bowiem ogromne trudności w radzeniu sobie z sytuacjami społecznymi.
dr Monika Skura“Osoby dorosłe z zespołem Aspergera mają najczęściej trudności z nawiązywaniem bądź utrzymywaniem relacji. W sposób mechaniczny uczą się życia społecznego i umiejętności miękkich. Nie potrafią też odczytywać emocji i odczuć, nie są w stanie domyślić się, co czuje druga osoba. To bardzo utrudnia funkcjonowanie w związku partnerskim.”
– Wystarczy spojrzeć na słynne zdjęcie pana Elona Muska, na którym trzyma na ręku swoje dziecko. Jeśli przyjrzeć się jego twarzy, to nie zauważymy na nich typowych emocji, które odbijają się na twarzy młodego taty. Ta jego mina mówi bardzo wiele, wyraża sporo niepewności – ocenia ekspertka.
W Polsce nie ma dokładnych danych na temat liczby osób z autyzmem lub zespołem Aspergera, bo specyfika dysfunkcji tych osób została w pełni uwzględniona w systemie orzekania o niepełnosprawności dopiero od 2010 r.
Jak wynika z danych NIK z 2020, blisko jedna piąta wszystkich niepełnosprawnych w wieku do lat 16, to osoby autystyczne lub z zespołem Aspergera.