Czym są akcje giełdowe? Oto najważniejsze informacje o tym papierze wartościowym

Tematy poruszone w tym artykule:

Co to są akcje?

Zanim zdecydujemy się zainwestować swoje pieniądze, warto uświadomić sobie, czym dokładnie jest akcja spółki notowanej na giełdzie. Akcja jest papierem wartościowym, który reprezentuje część kapitału zakładowego danej spółki. Wprowadzana jest do publicznego obrotu przez określony typ przedsiębiorstwa: spółkę akcyjną lub spółkę komandytowo-akcyjną.

Posiadacze akcji – nazywani akcjonariuszami – są współwłaścicielami części majątku spółki, której akcje zakupili. Firmy emitują akcje po to, aby pozyskać kapitał niezbędny do utrzymania płynności finansowej oraz dalszego rozwoju przedsiębiorstwa. Nie mogą jednak robić tego dowolnie.

Kupno i sprzedaż akcji dozwolone są wyłącznie na giełdzie, zaś do emisji akcji niezbędna jest zgoda Komisji Nadzoru Finansowego (KNF). Aby tę zgodę uzyskać, firmy muszą przedstawić tzw. prospekt emisyjny. Jest to dokument informacyjny, w którym muszą znaleźć się wszystkie informacje potrzebne do podjęcia decyzji o inwestycji, w tym m.in. ilość sprzedawanych akcji, ich wartość oraz cena jednostkowa.

Jak kupić akcje?

Akcji nie możemy kupować bezpośrednio od firm. Aby kupić akcje na warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych, niezbędne jest założenie rachunku inwestycyjnego w domu maklerskim licencjonowanym przez KNF. Za pomocą tego rachunku będziemy mogli kupować i sprzedawać papiery wartościowe oraz inne instrumenty finansowe.

Obrót akcjami musi odbywać się za pośrednictwem domów maklerskich, jednak po założeniu rachunku inwestycyjnego działań na giełdzie możemy dokonywać samodzielnie lub z pomocą maklera. Druga opcja jest szczególnie atrakcyjna dla osób, które na giełdzie stawiają dopiero pierwsze kroki. Do zadań maklera należy bowiem zarówno pośrednictwo w transakcjach giełdowych, jak i doradztwo inwestycyjne.

Makler papierów wartościowych jest ekspertem z doświadczeniem pozwalającym mu lepiej operować akcjami klienta – jednak należy pamiętać, że za swoją ekspertyzę pobiera on prowizję. Usługę doradztwa inwestycyjnego może jednak oferować tylko makler, który posiada licencję uzyskaną po rozszerzeniu uprawnień maklerskich o taką możliwość.

Od czego zależą ceny akcji?

Po założeniu konta maklerskiego i wpłaceniu na niego pieniędzy możemy wydać pierwsze zlecenia. Warto jednak mieć świadomość tego, jak kształtują się ceny akcji i od czego są one zależne.

Każda akcja posiada tzw. wartość nominalną. Nie może ona być mniejsza niż 1 grosz, a obliczana jest poprzez podzielenie kapitału zakładowego spółki przez liczbę wyemitowanych akcji. Co ważne, cena akcji emitowanych na rynku pierwotnym wcale nie musi być taka sama jak jej wartość nominalna. Przy pierwszej emisji akcji ich cena emisyjna jest zazwyczaj równa nominalnej, jednak przy kolejnych emisjach może ona rosnąć.

Trzecim ważnym terminem jest natomiast cena rynkowa akcji – czyli cena, po której akcje można kupić na rynku wtórnym. Aktualny kurs akcji ustalany jest na podstawie zleceń maklerskich i z założenia ma odzwierciedlać popyt i podaż na akcje.

Rodzaje akcji giełdowych

Wyróżnić można kilka rodzajów akcji. Część z nich dostępna jest na giełdzie i to one są przedmiotem giełdowych transakcji. Istnieje jednak również grupa akcji, których na giełdzie nie kupimy ani nie sprzedamy.

Akcje dzielone są na kilka sposobów: z uwagi na sposób przenoszenia własności, formę pokrycia, jak również uprawnienia akcjonariuszy. Oto rodzaje akcji, z którymi możemy się spotkać w świecie biznesowym:

Jakie prawa mają akcjonariusze?

W zamian za swoją inwestycję, akcjonariusze zyskują różnego rodzaju prawa, zarówno majątkowe, jak i niemajątkowe, które dają im częściowy wpływ na to, w jaki sposób zarządzana jest firma oraz umożliwiają udział w jej zyskach.

Przede wszystkim, posiadacze akcji mają prawo do uczestniczenia w walnym zgromadzeniu akcjonariuszy oraz prawo głosu na nim. Walne zgromadzenie daje akcjonariuszom możliwość realnego wpływu na funkcjonowanie firmy, w którą zainwestowali swoje środki. Jeśli posiadają akcje uprzywilejowane, ich głos może mieć większą wagę niż głos “zwykłych” akcjonariuszy.

Kupując akcje giełdowe uzyskujemy także prawo do udziału w dywidendzie, czyli części zysku spółki wypłacanego posiadaczom akcji. Akcjonariusze są również chronieni na wypadek ogłoszenia przez spółkę likwidacji lub upadłości. Mają oni prawo do udziału w masie upadłościowej spółki, co daje im szansę na odzyskanie przynajmniej części zainwestowanych środków.

Co to jest akcja i obligacja?

Kiedy mowa jest o akcjach, praktycznie jednym tchem wymienia się również obligacje. Czym jednak są obligacje i w jaki sposób różnią się od akcji? Obligacje zaliczają się do grupy papierów wartościowych o charakterze dłużnym. Oznacza to, że strona emitująca obligacje otrzymuje od kupującego obligacje środki, którymi może przez określony czas dysponować. Emitent obligacji staje się więc wierzycielem posiadacza obligacji.

Po nadejściu momentu wykupu emitent obligacji zobowiązany jest do zwrócenia obligatariuszowi zainwestowanych pieniędzy, powiększonych o ustalone z góry odsetki. Z uwagi na swoją przewidywalność obligacje uważane są za jeden z najbezpieczniejszych instrumentów finansowych.

Obligacje mogą być emitowane przez spółki prywatne, spółki państwowe oraz przez Skarb Państwa. W tym ostatnim przypadku mówimy o obligacjach skarbowych.

Różnice między akcjami a obligacjami

Choć na pierwszy rzut oka akcje i obligacje są do siebie podobne, pomiędzy tymi dwoma typami papierów wartościowych istnieją bardzo istotne różnice. Przede wszystkim, obligacje nie dają ich posiadaczowi takich samych praw, jakie akcje dają akcjonariuszowi.

Obligacje przynoszą mniejszy zysk niż akcje – wynika to ze stopnia ryzyka, którym obarczone są poszczególne typy papierów wartościowych. Wartość obligacji jest z góry określona, a najbezpieczniejsze z nich emitowane są przez rządy państw i organizacje ponadnarodowe. Wartość akcji jest z kolei ściśle powiązana z aktualną sytuację rynkową, co czyni ten instrument ryzykownym i mało przewidywalnym.