Wiele osób jest już zmęczonych zimą. Ta nie jest co prawda ostra, ale i tak mamy jej dosyć. Czekamy na wiosnę i ten wspaniały zapach budzącej się do życia ziemi. Nie jest on naszym wymysłem. Wiosna naprawdę pachnie, a odpowiada za to... alkohol. Nazywa się geosmina.
Zastanawiasz się kiedy w końcu nadejdzie wiosna? Nie jesteś jedyną osobą, która na nią czeka. A nawet stworzeniem. W Polsce zaczęły się już pojawiać skowronki. To jedne z pierwszych powracających po zimie ptaków. Mniej więcej równo z nimi przylatują też żurawie, chociaż ostatnio sporo tych ptaków decyduje się na przezimowanie w Polsce. Dopiero potem docierają do nas bociany i jaskółki.
A kiedy robi się cieplej, z rozkoszą wciągamy nosem zapach wiosny. Co ciekawe, nie jest to tylko wrażenie, ten zapach istnieje naprawdę. Odpowiada za niego geosmina. To związek chemiczny pochodzenia naturalnego, należy do cyklicznych alkoholi.
Geosmina jest wytwarzana przez promieniowce, szczególnie z rodzaju Streptomyces, oraz sinice. Uwalnia się w momencie ich śmierci. Zapach wiosny jest więc zapachem... umierających bakterii.
Geosmina jest też odpowiedzialna za smak buraków oraz niektórych ryb. Jeśli więc mówisz, że karp czy sum "śmierdzi mułem" to chodzi o zapach tej substancji. Geosminą pachną też buraki i ziemniaki. Jest też wyczuwalna w niektórych winach, nie jest to zapach pożądany przez winiarzy.
Co ciekawe, ludzki nos jest niezwykle czuły na geosminę. Według naukowców może mieć to głębokie podłoże ewolucyjne. W okresach suszy umiejętność "wywąchania" mokrej gleby albo opadów deszczu w okolicy była na wagę przeżycia.
Co ciekawe, to nie jest jedyny związek geosminy z życiem i zdrowiem. Jak wspomnieliśmy, uwalniają ją umierające bakterie Streptomyces. Są one nieszkodliwe dla ludzi, potrafią nawet mocno pomóc. Są one wykorzystywane do produkcji mnóstwa substancji leczniczych, w tym antybiotyków. Do najbardziej znanych należy tetracyklina. W pełni świadomie produkujemy ją od lat 40 ubiegłego wieku.
Ale ślady tetracykliny znaleziono też w szkieletach znalezionych w Afryce. Oznacza to, że ludzie – świadomie bądź nie – wykorzystywali te naturalne antybiotyki już ponad 1500 lat temu.
Jeszcze lepiej od ludzi geosminę wyczuwają wielbłądy. Są one w stanie wyczuć mokrą glebę z odległości nawet kilkudziesięciu kilometrów.
My geosminę najlepiej czujemy podczas deszczu. Padające na ziemię krople wyrzucają w górę cząsteczki tej substancji. Uwalnia się ona również podczas parowania z gleby, dlatego tak dobrze czujemy ją właśnie na wiosnę.
Jedni uważają, że zmiana czasu – to majstrowanie przy wskazówkach – jest zbędnym zmieszaniem. Drudzy już przywykli do przestawiania zegarków. Najbliższa zmiana czasu będzie gorsza z punktu widzenia osób, które cenią sobie długi sen. Wiosną zegarki przestawiamy o godzinę do przodu.
Przepisy wskazują, że zmiana czasu następuje zawsze w ostatnią niedzielę miesiąca. W związku z tym będziemy przestawiać zegarki już za miesiąc – w nocy z 25 na 26 marca. Wskazówki trzeba przesunąć z godz. 2:00 na 3:00.
Zmiana czasu obowiązuje w ponad 60 państwach. W większości są to kraje europejskie – początkowo ta cykliczna modyfikacja miała umożliwić dłuższą pracę przy świetle naturalnym.
Ze zmiany czasu zrezygnowało tylko kilka państw Starego Kontynentu. Czasu nie zmieniają Białoruś, Islandia i Rosja. W tych państwach przez cały rok obowiązuje czas letni.
W 2022 r. tym tropem poszły kolejne kraje. Jak podaje wirtualnapolska.pl, od ubiegłego roku na stałe przy czasie letnim zostają też Meksyk i Jordania. Są także państwa, które nigdy nie funkcjonowały w czasie letnim. To m.in. Japonia, Arabia Saudyjska, Wenezuela i większość państw afrykańskich.
Tymczasem w Unii Europejskiej (UE) nadal trwa dyskusja nad zasadnością zmiany czasu. Choć w Sejmie są dwa projekty ustaw w tej sprawie, to ostateczna decyzja należy do władz wspólnotowych. Jednolity czas w państwach członkowskich ułatwia bowiem handel czy podróżowanie.
Z najnowszych zaleceń Komisji Europejskiej (KE) wynika, że kraje należące do UE nadal mają stosować czas letni i zimowy. Wytyczne obejmują lata 2022-2026.