
W wieku 76 lat na Sardynii zmarł Nicola Grauso – włoski przedsiębiorca medialny, który w latach 90. odegrał ważną rolę w historii polskich mediów. Grauso, uważany za jednego z pionierów włoskich mediów prywatnych i cyfrowych, był także twórcą sieci TV Polonia 1 – jednego z pierwszych projektów telewizji komercyjnej w Polsce po upadku komunizmu.
Kariera Nicoli Grauso rozpoczęła się w 1975 roku, kiedy to założył Radiolinę, jedną z pierwszych prywatnych stacji radiowych we Włoszech. Chwilę później stworzył telewizję Videolina, a jego wpływy w sardyńskim krajobrazie medialnym zaczęły dynamicznie rosnąć.
Grauso nie bał się inwestycji w nowe technologie – już w latach 90. przeprowadził cyfrową transformację lokalnego dziennika "L’Unione Sarda", którego był właścicielem.
To właśnie ta gazeta jako jedna z pierwszych na świecie uruchomiła stronę internetową. Po jej sprzedaży w 1999 roku założył portal Unionesarda.it.
Polska przygoda – Polonia 1 i "Życie Warszawy"
Dla wielu Polaków nazwisko Grauso może wydawać się nieznane, ale jego działalność miała realny wpływ na media w Polsce w okresie transformacji.
Na początku lat 90. włoski przedsiębiorca zainwestował w "Życie Warszawy", jeden z ważniejszych dzienników stołecznych, a także uruchomił projekt, który przez chwilę był jednym z ciekawszych na polskim rynku telewizyjnym – Polonię 1.
Polonia 1 była próbą stworzenia ogólnopolskiej sieci telewizji prywatnej, wzorowanej na modelu włoskich telewizji lokalnych, które dzięki współpracy i wspólnemu programowi osiągały zasięg ogólnokrajowy.
W Polsce rozwiązanie to okazało się pionierskie, a jednocześnie kontrowersyjne.
Pirackie imperium telewizji lat 90.
W czasach, gdy państwowa TVP traciła monopol, a system koncesyjny dopiero się kształtował, Polonia 1 funkcjonowała na granicy prawa.
Łączyła kilkadziesiąt lokalnych stacji, które formalnie działały na własnych koncesjach, ale faktycznie retransmitowały wspólny program tworzony centralnie. Była to typowa "sieć piracka" – zorganizowana profesjonalnie, ale bez formalnego uznania ze strony państwa.
Telewizja ta szybko zdobyła popularność, oferując amerykańskie seriale, kreskówki, filmy akcji i telenowele, które nie były dostępne w publicznej telewizji. To ona pierwsza nadawała "Kapitana Tsubasę", "MacGyvera" i programy erotyczne.
Jednak marzenie Grauso o ogólnopolskiej koncesji dla Polonii 1 zakończyło się fiaskiem.
Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji zdecydowała, że najpierw rozdysponowane zostaną częstotliwości dla nadawców ogólnokrajowych – z czego skorzystało m.in. TVN – a lokalne stacje, takie jak te tworzące Polonię 1, muszą poczekać.
Ostatecznie Grauso sprzedał swoje udziały w 1994 roku i wycofał się z Polski.
Wizjoner, który wyprzedzał swoją epokę
Po zakończeniu działalności nad Wisłą Nicola Grauso wrócił do Włoch, gdzie kontynuował działalność medialną i polityczną w rodzinnym Cagliari na Sardynii.
Choć jego nazwisko przez wielu zostało zapomniane, bez wątpienia odegrał istotną rolę w początkach komercyjnej telewizji w Polsce. Polonia 1, mimo krótkiego okresu świetności, była symbolem medialnej rewolucji lat 90. – odważna, kolorowa i nowoczesna.
Nicola Grauso zmarł 18 maja 2025 roku po długiej chorobie nowotworowej.
