GUS właśnie pozbawił PiS złudzeń. Ekonomistka: nie spodziewałam się, że będzie tak źle

Ale najbardziej fatalny był moment. – Nie będzie ambitnych programów społecznych, jeśli nie będzie rozwoju, szybkiego rozwoju – przekonywała jeszcze we wtorek rano, podczas wystąpienia podsumowującego rok pracy swojego gabinetu, premier Beata Szydło. Kilka ciepłych słów padło pod adresem wicepremiera Mateusza Morawieckiego. – Mateusz, ja wierzę w ten plan tak, jak wierzymy w ten plan na tej sali. I wiemy doskonale, że to jest nasza przyszłość i nasza szansa, w tej chwili dla polskiego rządu jest to priorytet – dodawała szefowa rządu. – To był dobry rok – skwitowała wreszcie.

Cóż, oby nie była w błędzie. W tym samym czasie, kiedy pani premier prezentowała dokonania swojego gabinetu, szefowie GUS publikowali dane statystyczne dotyczące kondycji polskiej gospodarki w III kwartale br. oraz wzrostu gospodarczego – na poziomie 2,5 proc. Dla ekspertów to był wstrząs. – We wcześniejszych prognozach zakładałam, że to będzie 3, minimum 2,9 proc. wzrostu PKB. Nie spodziewałam się, że będzie tak źle – przyznaje Starczewska-Krzysztoszek. – Może nawet nie same dane są tak fatalne lecz trend, który sygnalizują. To trend, który wskazuje, że mamy do czynienia z pierwszą fazą osłabienia w gospodarce – dodaje.

W tej chwili trudno dokładnie wskazać, co się stało: zaprezentowane przez GUS wyniki nie są jeszcze ostateczne. Główna ekonomistka Konfederacji Lewiatan jest jednak przekonana, że nie wystarcza wyłożyć budżetowe pieniądze na gigantyczny transfer środków – jakim był program 500+. Konsumpcja wewnętrzna, zdaniem pytanych przez nas specjalistów, oczywiście, jeszcze jakoś trzyma polską gospodarkę na nogach. – Gospodarka potrzebuje trzech, a przynajmniej dwóch silnych filarów: właśnie spożycia indywidualnego, a także inwestycji i szybszej dynamiki eksportu niż importu – kwituje Małgorzata Starczewska-Krzysztoszek.

Nie jest tajemnicą, że inwestycje – zarówno firm prywatnych, jak i przedsiębiorstw państwowych – znalazły się w ciągu ostatniego roku w impasie. Biznes postanowił powstrzymać się od wykładania pieniędzy na rozwijanie spółek, z kolei w sektorze publicznym na ponad pół roku rynek zamówień publicznych zmartwiał. W wydawaniu funduszy europejskich, jakie UE przeznaczyła dla Polski w tej perspektywie budżetowej mamy wielomiesięczne opóźnienie. – Dane dotyczące eksportu i importu mamy na razie zaledwie z ośmiu pierwszych miesięcy. Według mnie eksport netto był w miarę neutralny do wzrostu PKB – dodaje ekspertka. Znaczy się, na tym polu wychodzimy na zero.

Zdaniem Starczewskiej-Krzysztoszek, w tej sytuacji należałoby się poważnie przyjrzeć przyszłorocznemu budżetowi. – Póki nie wyszedł z Sejmu i nie został podpisany przez prezydenta – zastrzega ekspertka. – Może warto zrobić korektę budżetową, by zobaczyć, czy to, co zostało zaplanowane, w ogóle się spina. Czy utrzymujemy wszystkie wydatki? A może trzeba zrezygnować choćby z obniżenia wieku emerytalnego, co w przyszłym roku da niewielką oszczędność, ale już w 2018 roku byłoby bardzo poważną pozycją po stronie wydatków z budżetu – podsumowuje. – Posłowie powinni poprosić o takie symulacje, tzw. analizy wrażliwości – dodaje.

Gra jednak nie toczy się o jedną czy nawet kilka reform. Jeżeli opisywany przez dr Starczewską-Krzysztoszek trend nie zostanie odwrócony, rząd nie wycofa się z kosztownych reform lub programów społecznych – może to oznaczać wzrost relacji deficytu do PKB. Konsekwencje przekroczenia dopuszczalnych unijnych limitów w tym zakresie natychmiast odczulibyśmy „w portfelu”, głównie dlatego, że Bruksela mogłaby – i niemal na pewno tak zrobi – wstrzymać transfery środków, jakie są przeznaczone dla Polski w perspektywie budżetowej UE na lata 2014-2020.