Fundusz Kościelny, którego likwidację zapowiedział premier Donald Tusk, służy głównie finansowaniu emerytur księży i zakonnic. Pomimo dynamicznego wzrostu wydatków, świadczenia dla duchownych są na ogół bardzo skromne. Są jednak wyjątki, które za pieniądze z budżetu wiodą niemal rajskie życie.
Premier Donald Tusk poinformował, że rząd powołał międzyresortowy zespół w sprawie zmiany systemu finansowania Funduszu Kościelnego. Zajmie się on zmianą systemu finansowania Funduszu, w tym świadczeń emerytalnych i rentowych dla osób duchownych.
– Prace nad nowymi regulacjami będą zmierzały w stronę odpowiedzialności finansowej wiernych, dobrowolnego odpisu osób zainteresowanych. Musi być to decyzja wiernych, nie decyzja rządu – mówił premier Tusk po ostatnim posiedzeniu rządu.
Zaznaczył też, że zostanie wdrożony nowy system, który może zacząć działać od roku 2025.
Został on powołany na mocy art. 8 ustawy z dnia 20 marca 1950 r. o przejęciu przez Państwo dóbr martwej ręki, poręczeniu proboszczom posiadania gospodarstw rolnych i utworzeniu Funduszu Kościelnego. Miała być to forma rekompensaty dla kościołów za przejęte przez Państwo nieruchomości ziemskie.
Problem w tym, że nikt nigdy nie oszacował wartości dóbr Kościoła Katolickiego, zabranego przez państwo. A wartość FK rośnie z roku na rok. W 2024 r. rząd Morawieckiego zamierzał przekazać na Fundusz Kościelny 257 mln zł, czyli o 130 mln zł więcej niż w 2023 r.
Od początku rządów Prawa i Sprawiedliwości (PiS) środki na ten cel sukcesywnie rosły (z jednym wyjątkiem):
Budżet państwa finansuje Fundusz Kościelny od 1990 r. Na co idą te pieniądze? Oto lista wydatków:
Krytycy Funduszu Kościelnego podkreślają, że kościół już otrzymał rekompensatę za odebrane ziemie, więc jego dalsze finansowanie jest nieuzasadnione.
Wiele zależy od tego, ile ksiądz zarabiał i jakie składki emerytalno-rentowe odprowadzał. Jeśli płacił składki od najniższej krajowej pensji, to i jego świadczenie będzie niskie – rzędu tysiąca złotych.
Ale na przykład księża pracujący w szkołach czy na uczelniach zarabiają nieco lepiej. To przekłada się na odpowiednio wyższe świadczenia. Mogą liczyć na emeryturę w wysokości ok. 2,5 tysiąca zł.
ZUS to nie jest jedyne źródło świadczeń emerytalnych dla księży. Po ukończeniu 65. roku życia otrzymują emeryturę z ZUS-u, ale kiedy skończą 75 lat, dostają dodatkowe środki z Funduszu Kościelnego. Tym sposobem ostatecznie kwota otrzymywana przez osoby duchowne to często 5 tys. zł. Biskupi mogą liczyć na ok. 10 tys. zł.
Jak już pisaliśmy w INNPolan.pl, jeden z polskich biskupów ma wyższą emeryturę niż... papież. Chodzi oczywiście o emerytowanego arcybiskupa seniora Sławoja Leszka Głódzia. W 2021 roku wyszło na jaw, że dostaje on z Ministerstwa Obrony Narodowej 18 tys. zł. Dlaczego? Bo Głódź, skazany na kościelną banicję za krycie nadużyć seksualnych, był wojskowym kapelanem.
Miał więc wysoki stopień wojskowy, teoretycznie fikcyjny, ale w praktyce przekładający się na tłustą emeryturkę. Emeryturę Głódzia można zestawić ze świadczeniem, jakie otrzymywał zmarły rok temu Joseph Ratzinger. Były papież Benedykt XVI otrzymywał z Watykanu 2,5 tys. euro miesięcznie, czyli w przeliczeniu ok. 12 tys. zł.
Jak pisze dziennik "Fakt" jedynie około 10 proc. sióstr zakonnych dostaje pensje za wykonywaną przez siebie pracę. Siostry zakonne bywają zatrudniane jako katechetki w szkołach. Wówczas mogą liczyć na wynagrodzenie rzędu 3 600 zł brutto. To najniższa krajowa. Ale ich zarobkami dysponuje siostra przełożona.
Tak samo jest z emeryturami. Zakonnice dostają to świadczenie, ale i tak trafia ono do ich przełożonych. W klasztorach siostry mają zapewniony przysłowiowy "wikt i opierunek".
Jak pisze money.pl, zgodnie z informacjami Konferencji Episkopatu Polski, w Polsce mieszka i pracuje około 17 tysięcy sióstr zakonnych. Większość zakonnic może liczyć tylko na minimalną emeryturę, która obecnie wynosi 1588,44 zł brutto, co po odliczeniu podatku daje kwotę 1445,48 zł "na rękę".