Technologia w służbie Watykanu. Jak utrzymać tajemnicę i tajność konklawe w czasach hakerów i AI

"Hakerzy komputerowi, podsłuchy elektroniczne i superczułe mikrofony grożą przebiciem grubych murów Watykanu w przyszłym tygodniu, gdy kardynałowie zbiorą się w Kaplicy Sykstyńskiej, aby ogłosić następcę papieża".

Choć te obawy dziś wydają się bardziej aktualne niż kiedykolwiek wcześniej, powyższy tekst to fragment artykułu NBC News z 2005 roku. 20 lat temu kardynałowie również wybierali swojego następcę.

Nazwa konklawe pochodzi od łacińskiego cum clavis, co oznacza "zamknięcie pod kluczem". Wcześniej wystarczyło zamknąć obradujących kardynałów. Jednak wraz z rozwojem technologicznym konieczne było jednak wprowadzenie adekwatnych rozwiązań, aby chronić wielowiekową tradycję tajemnicy, która wiąże się z konklawe.

Z jednej strony to chęć chronienia informacji o nowym papieżu do momentu oficjalnego ogłoszenia wyboru. Z drugiej, podczas konklawe porusza się delikatne kwestie dotyczące relacji kandydatów z muzułmanami czy Żydami, omawia się ich poglądy polityczne i zdanie na ważne społecznie tematy.

Już w 1996 roku Jan Paweł II ustanowił zasady mające chronić "niezależność osądu" kardynałów, zakazując wnoszenia na konklawe m.in. telefonów komórkowych, które można zhakować i wykorzystać w celu podsłuchiwania obrad. Uznał zagrożenie dla konklawe za wyjątkowo poważne i wydał dekret ustawiający, że ci, którzy łamią przysięgę zachowania tajemnicy, mogą zostać wyrzuceni z Kościoła rzymskokatolickiego.

W trakcie konklawe z 2005 roku eksperci Watykanu współpracowali z włoską policją i prywatnymi firmami ochroniarskimi. Na wynik spotkania 115 kardynałów czekało tysiące reporterów z całego świata. Pokusa szpiegowania jest ogromna.

Usuwano więc dywany, sprawdzano poduszki krzeseł, rury wodociągowe, okablowanie i odkręcano żarówki. Wszystko po to, aby znaleźć ewentualne podsłuchy.

Ale podsłuchiwać mogą również czułe mikrofony laserowe, które wychwytują dźwięk nawet przez szyby i z odległości 400 metrów. Można utrudnić ich działanie dzięki ciężkim zasłonom i głośnymi dźwiękami otoczenia.

Dziś historia się powtarza.

Po wypowiedzeniu słów extra omnes (wszyscy wychodzą) drzwi do Kaplicy Sykstyńskiej zostaną zamknięte. Wewnątrz zostaną nieliczni urzędnicy, lekarze i kardynałowie. Tym razem będzie ich 135. Jak informuje "The Guardian", 110 z nich zostało wybranych przez papieża Franciszka w ciągu ostatnich 10 lat. Ich wybór odzwierciedla jego wizję bardziej inkluzywnego Kościoła.

Kardynałowie składają przysięgę absolutnej tajemnicy i nie mają prawa kontaktu ze światem zewnętrznym przez cały czas trwania procesu wyborczego. Telefony, gazety, telewizja, listy ani żadna inna forma wiadomości nie są dozwolone.

Jednak kardynałowie biorący udział w konklawe w czasach zaawansowanych nowych technologii, mogą być podsłuchiwani i podglądani na nowe sposoby.

Żandarmeria Watykańska stanie przed największym do tej pory wyzwaniem związanym z zapewnieniem bezpieczeństwa naradzającym się kardynałom. Musi stawić czoła systemom sztucznej inteligencji, dronom, satelitom wojskowym, mikroskopijnym mikrofonom, dezinformacji i mediom społecznościowym.

Cel się jednak nie zmienia – chronić uczestników spotkania i dopilnować, że będzie ono przebiegać w ścisłej tajemnicy do czasu podjęcia ostatecznej decyzji.

"Wired" donosi, że podczas zbliżającego się konklawe kardynałowie będą przebywać i głosować na nowego papieżu w miejscu, które zostanie otoczone zagłuszaczami sygnału. Mają one uniemożliwić komunikację między urządzeniami. Zakłócenia radiowe zaburzą przesyłanie informacji przez mikrofony, telefony czy komputery.

Sami kardynałowie zostaną również dwukrotnie sprawdzeni, a cały budynek – tak jak w latach ubiegłych – zostanie bardzo szczegółowo przeszukany.

Innym wyzwaniem jest jednak technologia, która umożliwia podsłuchiwanie i podglądanie obradujących kardynałów z zewnątrz. Nowoczesne satelity są w stanie zrobić zdjęcie twarzy z kosmosu, podczas gdy sztuczna inteligencja może interpretować ruchy ust.

Z tego powodu, drzwi będą zamknięte, a okna zostaną zaklejone folią, żeby żaden dron czy satelita nie mogła sfotografować tego, co dzieje się w środku. Również z tego powodu kardynałowie zarówno podczas obrad, jak i w prywatnych sypialniach nie mogą wyglądać przez okna.

Konklawe rozpoczyna się od odprawienia mszy, po której rozpoczynają się obrady i głosowanie. Te odbywają się codziennie, rano i po południu, aż kandydat uzyska większość dwóch trzecich głosów.

Po każdej turze głosowania karty do głosowania są palone. Dodaje się substancje chemiczne, aby dym był czarny lub biały. Czarny dym wydobywający się z komina wskazuje na niejednoznaczne głosowanie. Biały ogłasza światu, że wybrano nowego papieża.

Szacuje się, że w małym państwie-mieście będzie obecnych około 200 tys. osób, gdy kardynałowie ustalą następcę papieża Franciszka podczas konklawe.