Renta wdowia nie dla wszystkich. Tym osobom ZUS masowo odmawia wypłat świadczeń

1 lipca 2025 roku ruszyły wypłaty długo wyczekiwanych rent wdowich – świadczeń, które miały wspomóc osoby starsze po stracie współmałżonka. Możliwość łączenia własnej emerytury z częścią renty rodzinnej wywołała ogromne zainteresowanie – do ZUS wpłynęło ponad milion wniosków. Jednak jak się okazuje, aż 9 proc. z nich zostało rozpatrzonych negatywnie. To ponad 86 tysięcy osób, które nie otrzymają ani złotówki.

Choć konstrukcja renty wdowiej wydaje się prosta – można otrzymać 100 proc. własnej emerytury i 15 proc. renty rodzinnej po zmarłym współmałżonku lub odwrotnie – to rzeczywistość okazała się znacznie bardziej skomplikowana. Lista warunków jest długa:

To właśnie ostatni punkt najczęściej przesądza o odmowie. Osoby z wyższymi emeryturami – mimo że przez całe życie regularnie odprowadzały składki – są wykluczane z dodatkowego wsparcia.

Szczególne emocje budzi jednak kryterium wieku przy nabyciu prawa do renty rodzinnej. Osoby, które owdowiały zbyt wcześnie, mimo trudnej sytuacji materialnej, nie mają szans na świadczenie. Rzecznik praw obywatelskich prof. Marcin Wiącek w liście do minister Agnieszki Dziemianowicz-Bąk podkreśla, że ograniczenia te są niesprawiedliwe i mogą naruszać konstytucyjną zasadę równości.

"Wyłączenie możliwości nabycia prawa do nowych zasad wypłaty świadczeń w zbiegu dla osób uprawnionych do renty rodzinnej, które utraciły małżonka za wcześnie, […] stanowi naruszenie zasady równości określonej w art. 32 ust. 1 Konstytucji RP" – napisał RPO.

Wielu seniorów przekonuje się również, że otrzymanie renty wdowiej może wpłynąć na inne świadczenia – przede wszystkim na tzw. czternastą emeryturę. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, jeśli łączny dochód przekroczy 2 900 zł brutto, czternastka jest pomniejszana według zasady "złotówka za złotówkę", aż do całkowitej utraty prawa do tego dodatku.

Nowe przepisy nie przewidują podobnego mechanizmu w przypadku renty wdowiej – jeśli suma świadczeń przekroczy określony próg, ZUS po prostu odmawia wypłaty części renty rodzinnej. Problem polega na tym, że wiele osób dowiaduje się o tym dopiero przy odmowie lub... braku wypłaty czternastki.

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej pozostaje nieugięte. W odpowiedzi na zastrzeżenia RPO podkreśla, że obecny kształt przepisów to wynik kompromisu, który miał na celu wsparcie osób w końcowej fazie aktywności zawodowej lub już nieaktywnych.

Zdaniem resortu młodsze osoby mają większe możliwości uregulowania swojej sytuacji życiowej.

Jednocześnie ministerstwo zapowiedziało, że przegląd kryteriów i założeń ustawy nastąpi dopiero w 2028 roku. Do tego czasu zmian nie przewiduje, choć nie wyklucza, że temat powróci.

Źródło: Gazeta.pl, Infor