Od miesiąca mamy sposób na kontrolę koronawirusa w szkołach. Ale rząd go nie wdraża

Sielski obrazek, na którego realizację nie ma szans? Otóż wcale nie. Ministerstwo Zdrowia już od miesiąca dysponuje szczegółowym planem przesiewowego testowania na koronawirusa – opracowanym i przetestowanym przez naukowców z Polskiej Akademii Nauk. Nic jednak nie słychać o jakimkolwiek planie wdrożenia tego rozwiązania.

Zbiorowe testy na koronawirusa

Samo zbiorowe testowanie to tak naprawdę nic nowego. Naukowcy określają to mianem "metody Dorfmana": polega ona na równoczesnym badaniu jednym testem próbek pochodzących nawet od kilkudziesięciu pacjentów. Po raz pierwszy wykorzystano ją podczas II wojny światowej do wykrywania chorób zakaźnych wśród amerykańskich żołnierzy – do dzisiaj zresztą stosuje się ją np. do wykrywania wirusa HIV w większych grupach.

Nic w sumie dziwnego, że po wybuchu pandemii naukowcy z całego świata zaczęli podejmować próby dostosowania tej metody do wywołującego COVID-19 wirusa. Prace nad tym podjęto m.in. w USA, Izraelu – oraz w Polsce. Instytut Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego PAN we współpracy z naukowcami z Uniwersytetu Warszawskiego oraz laboratoriami sanepidu i Uniwersytetu Medycznego w Łodzi stworzył szczegółowe procedury grupowego testowania na koronawirusa.

– Wcale nie było pewne, że wirusa SARS-Cov-2 będzie można testować w ten sposób – mówi INNPoland.pl prof. Agnieszka Dobrzyń z Instytutu Nenckiego PAN, kierownik projektu SONAR Anty-Coronavirus. Problemem było przede wszystkim to, że wirus ten występuje u pacjentów w bardzo różnych stężeniach – i nie było wiadomo, czy przy takiej rozpiętości u niektórych osób zbiorowe testy wirusa po prostu nie "przegapią". Dodatkowo – aby mieć punkt odniesienia – naukowcy musieli również sprawdzić czułość dostępnych w Polsce testów.

Wyniki pracy polskich naukowców są imponujące. Zbiorowe testy mają podobną skuteczność jak pojedyncze. – W przypadku najmniejszych stężeń rzeczywiście mieliśmy problem z detekcją. Ale prawda jest taka, że takie stężenia nawet w pojedynczych testach oznaczane są jako wynik niepewny – tłumaczy prof. Dobrzyń.

– Na podstawie naszych wyników nie mam najmniejszej wątpliwości co do skuteczności testowania zbiorowego i mogę je zarekomendować z absolutnie czystym sumieniem; to może być odpowiedź na powszechne testowanie, której dziś szukamy – stwierdza nasza rozmówczyni.

Taniej i szybciej

Czemu więc nic nie słychać o zbiorowym testowaniu podczas aktualnej dyskusji o tym, jak będzie wyglądał nowy rok szkolny? Nie jest to do końca jasne.

– Od maja do lipca pracowaliśmy praktycznie non-stop, żeby jesienią test można było już wdrożyć do użycia – opowiada prof. Dobrzyń. – Gotowy projekt implementacji testowania grupowego w Polsce leży w Ministerstwie Zdrowia od 30 lipca, czekając na podjęcie decyzji – dodaje.

Tymczasem wprowadzenie zbiorowych testów nie tylko przyspieszyłoby cały proces – ale też zmniejszyło jego koszty. Do przebadania wspomnianej na początku szkoły, w której uczy się tysiąc osób, wystarczyłoby spokojnie 100 testów. Prof. Dobrzyń przekonuje, że tak naprawdę każda gmina mogłaby posiadać takie mobilne laboratorium: – Z naszych szacunków wynika, że implementacja powszechnego testowania w całej Polsce, we wszystkich województwach, kosztowałaby ok. 20 mln zł – mówi.

W kontekście budżetu zdrowotnego kwota ta jest tak naprawdę niewielka: w tym roku na opiekę zdrowotną planowano wydać 107,6 mld zł. A tuż po wybuchu pandemii Ministerstwo Zdrowia było w stanie z miejsca znaleźć 5 mln zł na maseczki od instruktora narciarstwa czy 370 mln zł na słynne respiratory od spółki E&K z Lublina.

Napisaliśmy do MZ z pytaniem o to, co dzieje się z projektem złożonym przez polskich naukowców. Do momentu publikacji tekstu nie otrzymaliśmy odpowiedzi.

Tymczasem naukowcy chcieliby, aby kwestia wprowadzenia w Polsce powszechnego testowania na obecność koronawirusa w końcu ruszyła się z urzędniczego biurka. Proszą o pisanie e-maili popierających tę inicjatywę na adres COVID19@nencki.edu.pl lub bezpośrednio do Ministerstwa Zdrowia (kancelaria@mz.gov.pl) – do wprowadzenia powszechnego testowania potrzebna jest bowiem właśnie zgoda Ministerstwa.