Kurierzy toną w długach. "Syndrom darmowej paczki" ich pogrąża

To paradoks paczkowy: składamy coraz więcej zamówień, w kraju wyrasta coraz więcej automatów do odbioru paczek, a kurierzy nie zarabiają? Wedle KRD w listopadzie ich zadłużenie wzrosło o 1,2 mln zł. Najczęściej dotyczy to kurierów prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą.

W bazie danych KRD znajduje się 1017 jednoosobowych działalności gospodarczych, czyli kurierów, na których przypada 30,6 mln zł zadłużenia. To są najczęściej kierowcy Pozostałą część, czyli 14,9 mln zł musi spłacić 361 logistycznych spółek prawa handlowego. Łącznie 45,5 mln dla całej branży. Średnie zadłużenie przypadające na jedną mikrofirmę to 30,1 tys. zł, a na spółkę wychodzi 41,3 tys. zł.

Z 45,5 mln zł zadłużenia największą część – 35,1 mln zł – stanowią zaległości wobec instytucji finansowych: banków, firm leasingowych i ubezpieczeniowych oraz funduszy sekurytyzacyjnych. Kolejne 3 mln zł kurierzy winni są firmom transportowym, 2,3 mln zł – operatorom telekomunikacyjnym, a 1,5 mln zł – firmom paliwowym.

Najwięcej firm koncentruje działalność w dużych miastach. Najwięcej z nich operuje na Mazowszu, gdzie ich łączne zaległości wynoszą 11 mln zł. Na kolejnym miejscu są województwa śląskie (6 mln zł), dolnośląskie (5,1 mln zł) oraz łódzkie (3,7 mln zł). Rekordzista z Dolnego Śląska sam winien jest 983 tys. zł firmie leasingowej i ubezpieczeniowej.

Wedle raportu Kaczmarski Group (KG), wynagrodzenie kurierów pada ofiarą tzw. syndromu darmowej paczki. Czyli oczekiwań klientów, przyzwyczajonych do atrakcyjnych promocjach na dostawy. Za nami Black Friday, a przed nami święta, niezwykle gorący okres dla firm kurierskich. A liczba dostarczanych paczek, wedle Urzędu Komunikacji Elektronicznej, rośnie o ok. 15 proc. rocznie. Potęguje się również liczba e-sklepów, ale handel online nie jest wolny od problemów – sprzedawcy starają się ciąć koszty i wedle KG, również oczekują niższych cen usług od kurierów.

Ci jeszcze męczą się z brakiem zapłaconych faktur i rosnącymi kosztami działalności gospodarczej. Kurierzy prowadzący mikrofirmy ponoszą je samodzielnie. W 2025 roku na każdego ma przypadać ok. 33 tys. nieuregulowanych zobowiązań. To wzrost o prawie 5 tys. od 2023 roku i 2 tys. od 2024 roku.

– Po drugiej stronie również nie brakuje problemów. Firmy kurierskie czekają na spłatę zaległych faktur o łącznej wartości aż 44,9 mln zł. To niemal tyle, ile wynoszą ich własne długi. Większość od firm handlowych, które są im winne 25,3 mln zł. Dłużnikami kurierów są również firmy transportowe i przemysłowe (po 5,2 mln zł). Te opóźnienia ze strony kontrahentów często powodują efekt domina, bo utrudniają kurierom terminowe regulowanie własnych zobowiązań – mówi Sandra Czerwińska, ekspertka Rzetelnej Firmy.

Od 1 stycznia 2026 roku w życie mają wejść przepisy rozszerzające uprawnienia Państwowej Inspekcji Pracy (PIP) wobec firm. W tym zostanie uzbrojona w możliwość wydania decyzji administracyjnej nakazującej firmie współpracującej zawarcie umowy o pracę z kurierem, jeśli PIP uzna, że współpraca spełnia cechy zatrudnienia etatowego.

To dotyczy operatorów logistycznych, takich jak InPost, wielokrotnie krytykowany za brak umów o pracę dla swoich kurierów. W tym przez Adriana Zandberga z Partii Razem. Zatrudnianie pracownika na umowie o pracę w Polsce jest kosztowne, ale w ten sposób część kosztów prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej przeszłaby na zleceniodawcę.

"Ewentualne zmiany regulacyjne mogą wpłynąć na sposób funkcjonowania firm w tym obszarze. Jeśli część współpracowników zostałaby objęta obowiązkiem zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, to większa część kosztów – wynagrodzeń, składek czy zabezpieczenia socjalnego – mogłaby zostać przeniesiona z mikroprzedsiębiorców na zleceniodawców. To oznaczałoby istotne zwiększenie kosztów operacyjnych. To może być widoczne w strukturze zadłużenia" – mówi cytowany w raporcie KG Adam Łącki, prezes Zarządu Krajowego Rejestru Długów Biura Informacji Gospodarczej.