Najstarsza polska kolęda trzymana jest w Krakowie. Łatwo jej nie zaśpiewacie

Podczas wigilii Bożego Narodzenia śpiewamy różne kolędy (bądź zdajemy się na radio czy telewizję). I zwykle nie zastanawiamy się, skąd właściwie pochodzą ani kto jest ich autorem. Dla wielu z nas po prostu są, ponieważ tak tradycyjnie się je śpiewa. Jedna może nie być znana powszechnie, nie usłyszymy jej z odbiornika, ale za to jest najstarszą kolędą związaną z Polską.

Utwór przechowywany w skarbcu Biblioteki Jagiellońskiej jest autorstwa Bartłomieja z Jasła, teologa i filozofa, profesora na Uniwersytecie Krakowskim z początku XV wieku. Została napisana po łacinie i zaczyna się od słów "buccinemus in hac die", które stały się jej tytułem. Po polsku oznacza: "dmijmy w trąby w dniu tym świętym" tudzież "grajmy w tym dniu".

Uniwersytet Jagielloński informuje, że chociaż tekst ma ponad 600 lat, jego tekst jest w zasadzie podobny do współczesnych. Różnica leży nawet nie w języku, a wykonaniu: opiera się na melodii chorału gregoriańskiego i domyślnie powinna być wykonywana głośno. Biorąc pod uwagę początek pierwszej zwrotki, wykonanie wraz z trąbami przy rodzinnym stole byłoby wydarzeniem zapamiętanym przez całą rodzinę. Po czym poproszono by nas o nierobienie tego więcej. A tak na poważnie: w wykonaniu chóralnym brzmi bardzo dostojnie zarówno po łacinie, jak i w naszej mowie.

Kolęda została odnaleziona w latach 60. przez Marię Kowalczykówną, pracującą nad twórczością Bartłomieja z Jasła (1360-1407) – w jednym z rękopisów odnalazła cztery bożonarodzeniowe pieśni i odkryła autora dzięki imieniu ukrytego w strofach tekstu, zgodnie z ówczesną modą.

13 stycznia 2016 roku rozbrzmiała pierwsze prawykonanie kolędy dzięki muzykolożce dr. Dorocie Susuł. Na jej prośbę zajęto się również tłumaczeniem tekstu. W 2017 roku jej tekst został po raz pierwszy przetłumaczony na język polski przez dr. Jacka Partykę. W tym samym roku po raz pierwszy wykonano kolędę po polsku, w Muzeum Collegium Maius Uniwersytetu Jagiellońskiego. I na szczęście koncerty kolęd z tego obiektu możemy puścić u siebie w domu, gdzie usłyszymy właśnie obie wersje "Buccinemus in hac die".

Jeśli jednak chcecie zaśpiewać ją sami, tekst kolędy w obu językach znajdziecie na stronie UJ tutaj.