Dom i akt od darowizn.
Jak nie przejmować się podatkiem od darowizn? Fot. Marek Bazak/East News
Reklama.

Czy jeśli dajemy komuś w rodzinie prezent, grozi nam obowiązkowa opłata?

Temat budzi sporo wątpliwości – czasem dzieci muszą zapłacić za prezenty od rodziców, a czasem nie. Najspokojniej może spać tzw. grupa zero, czyli najbliższa rodzina.

Kiedy nie przejmować się podatkiem od darowizn?

W grono osób zwolnionych od podatku od darowizn wlicza się najściślejszą rodzinę: małżonka, dzieci, wnuki, prawnuki, rodziców, dziadków, pradziadków, pasierba, rodzeństwo, ojczyma, macochę. 

Jeśli darowizna pochodzi od kogoś z tej grupy, podatku nie trzeba zapłacić. Są jednak określone warunki. Te same zasady dotyczą spadków.

Czym jest darowizna? Wedle art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego "Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku." Co do zasady, to przesunięcie dobra majątkowego od darczyńcy do majątku obdarowywanego.

Fiskus patrzy na sumę wartości darowizn od tej samej osoby z ostatnich 5 lat do progu kwoty wolnej od podatku 36 120 złotych. Po przekroczeniu jej możemy zapłacić podatek od nadwyżki.

Nie musimy nic zgłaszać, jeśli nie przekraczamy wyznaczonego progu, oraz kiedy darowizna dokonywana jest w formie aktu notarialnego.

Wtedy formalności załatwia notariusz.

Podatek od darowizn. Jak otrzymać ulgę?

Jeśli jednak darowizna przekracza próg, niedopełnienie formalności ma poważne konsekwencje. W takiej sytuacji będziesz musiał zapłacić podatek na zasadach ogólnych, obowiązujących dla I grupy podatkowej – czyli od nadwyżki ponad kwotę wolną 36 120 zł, według stawek 3 proc., 5 proc. lub 7 proc.

Co gorsza, celowe niezgłoszenie darowizny może być potraktowane jako oszustwo podatkowe, a jeśli fakt ten zostanie ujawniony w wyniku kontroli skarbowej, podatek może zostać naliczony według sankcyjnej, karnej stawki 20 proc. wartości nabytego majątku. Dlatego tak kluczowe jest ścisłe przestrzeganie procedur.  

Musimy więc podjąć następujące kroki, aby otrzymać zwolnienie od podatku od darowizn:

  • Zgłoszenie SD-Z2: Należy zgłosić fakt otrzymania darowizny właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego na formularzu SD-Z2. Ważne jest, aby każdy obdarowany złożył swój własny, odrębny formularz.  
  • Nie przekroczyć terminu 6 miesięcy: Masz na to ściśle określony czas – 6 miesięcy od dnia otrzymania darowizny (czyli od dnia powstania obowiązku podatkowego). Przekroczenie tego terminu bezwzględnie skutkuje utratą prawa do zwolnienia! Istnieje wyjątek: jeśli o darowiźnie dowiesz się z opóźnieniem, termin 6 miesięcy liczy się od dnia uzyskania tej informacji, co należy udokumentować.  
  • Dowód przelewu (dla pieniędzy): Jeśli darowizna ma formę pieniężną i jej wartość (lub suma z 5 lat od tej samej osoby z Grupy 0) przekracza 36 120 zł, musisz posiadać dowód, że środki wpłynęły na Twój rachunek bankowy, rachunek w SKOK lub zostały przekazane przekazem pocztowym. Przekazanie gotówki "z ręki do ręki" powyżej tego limitu uniemożliwia skorzystanie ze zwolnienia! Ten wymóg wprowadzono dla zapewnienia przejrzystości przepływów finansowych i zapobiegania potencjalnym nadużyciom, np. legalizowaniu nieopodatkowanych dochodów pod pozorem darowizny. 
  • Jeśli mamy wątpliwości co do sytuacji naszej darowizny, najlepiej jest nie ryzykować i skontaktować się z doradcą podatkowym lub w urzędzie skarbowym.

    Inne grupy i kwoty wolne

    Pierwszy próg podatkowy jest dla grupy I, w którą wlicza się ww. grupa zero. Oprócz tego polskie przepisy przewidują następujące progi, liczone od jednej osoby przez 5 lat:

  • Grupa II: Dalsza rodzina (np. ciotki, wujkowie, siostrzeńcy) – 27 090 złotych.
  • Grupa III: Inni (np. osoby niespokrewnione) – 5733 złote.
  • Czytaj także: