Ulga podatkowa: odliczysz 840 zł od dochodu. Mało kto o niej wie

Ulga na składki członkowskie na rzecz związków zawodowych to stosunkowo nowy instrument w polskim systemie podatkowym. Wprowadzona w ramach pakietu "Polski Ład", miała na celu wsparcie idei zrzeszania się pracowników poprzez częściową rekompensatę kosztów członkostwa. Mimo kilku lat obowiązywania, świadomość jej istnienia wśród podatników pozostaje niska.

Mechanizm ten skierowany jest do szerokiego grona odbiorców. Z ulgi mogą skorzystać wszyscy członkowie związków zawodowych, którzy regularnie opłacają składki członkowskie, niezależnie od formy zatrudnienia – zarówno pracownicy etatowi, jak i osoby na umowach cywilnoprawnych. Uprawnienie to przysługuje również emerytom i rencistom, którzy utrzymują członkostwo w organizacji związkowej.

Kluczowym warunkiem jest forma opodatkowania. Odliczenie dostępne jest wyłącznie dla osób rozliczających się według skali podatkowej (na zasadach ogólnych), składających formularze PIT-37 lub PIT-36. Przedsiębiorcy korzystający z podatku liniowego (PIT-36L) lub ryczałtu (PIT-28) są z tego rozwiązania wyłączeni, nawet jeśli opłacają składki.

W roku podatkowym 2025 górny limit kwoty podlegającej odliczeniu od dochodu wynosi 840 zł. Jest to wartość maksymalna – odliczyć można faktycznie poniesione wydatki, jednak nie więcej niż ustawowy próg. Taki sam limit przewidziano na rok 2026.

Należy podkreślić, że ulga obniża podstawę opodatkowania (dochód), a nie bezpośrednio kwotę podatku. Rzeczywista oszczędność finansowa zależy więc od progu podatkowego, w którym znajduje się podatnik.

Dla podatników w pierwszym progu (stawka 12 proc.) maksymalna oszczędność wynosi ok. 100 zł (840 zł × 12 proc.). Dla podatników w drugim progu (stawka 32 proc.) maksymalna oszczędność sięga niemal 270 zł (840 zł × 32 proc.).

Skorzystanie z ulgi wymaga udokumentowania poniesionych wydatków. Dopuszczalne są dwie formy. Jedna to dowód wpłaty, czyli potwierdzenie przelewu, wyciąg bankowy lub pokwitowanie wpłaty gotówkowej. To rozwiązanie dla osób, które składki opłacają samodzielnie. Jeśli składki są potrącane z wynagrodzenia, jest łatwiej. Wystarczy PIT-11, z informacją od pracodawcy o sumie potrąconych składek.

Dokumentację należy przechowywać przez 5 lat na wypadek kontroli skarbowej.

Rozliczenie następuje poprzez załącznik PIT/O dołączany do zeznania rocznego (PIT-37 lub PIT-36). Ważne: w usłudze Twój e-PIT ulga nie jest uwzględniana automatycznie – podatnik musi samodzielnie wprowadzić odpowiednie dane przed zatwierdzeniem deklaracji.

Choć kwota ulgi nie jest spektakularna, dla osób już ponoszących koszty członkostwa stanowi ona wymierną, "darmową" korzyść finansową, zmniejszającą efektywne obciążenie podatkowe. Należy pamiętać, że ulga na składki związkowe łączy się z innymi preferencjami podatkowymi (np. ulgą na dzieci).

Warto jednak zaznaczyć, że sama oszczędność podatkowa (100-270 zł) zazwyczaj nie pokrywa rocznego kosztu składek. Decyzja o przystąpieniu do związku zawodowego powinna więc opierać się na szerszej analizie korzyści pozafinansowych, takich jak ochrona pracownicza czy wpływ na warunki zatrudnienia.