W roku 2022 tydzień noblowski trwa od 3 do 10 października. W 2022 r. nagrodę w dziedzinie chemii otrzymały aż trzy osoby. Laureatami są Carolyn R. Betozzi, Morten Meldal oraz K. Barry Sharpless.
W 2022 r. nagrodę otrzymali Carolyn R. Betozzi, Morten Meldal oraz K. Barry Sharpless. W opublikowanej na stronie Nobel Prize Królewska Szwedzka Akademia Nauk podaje, że przyznała im Nagrodę Nobla "w uznaniu dla rozwoju click chemistry i chemii bioortogonalnej".
Dla Barry'ego Sharplessa to już druga nagroda Nobla z chemii. Pierwszą otrzymał w 2000 r., kiedy to ukuł koncepcję chemii kliknięć, która jest formą prostej i niezawodnej chemii, w której reakcje zachodzą szybko i unika się niepożądanych produktów ubocznych.
Warto dodać, że po raz pierwszy od dwóch lat nagroda została przyznana bez restrykcji wynikających z pandemii. Jednak tym razem przyznaniu Nobla towarzyszy świadomosć wojny rozgrywającej się na Ukrainie po zaatakowaniu jej przez Rosję.
Na razie nie pojawiła się informacja, jak przełoży się to na kolejne uroczystości i wydarzenia związane z przyznaniem nagrody.
Informację Królewska Szwedzka Akademia Nauk zamieściła również na swoim profilu na Twitterze. Internauci proszą o wyjaśnienie terminów, podajemy więc za Onetem, czym jest "click chemistry".
Są to badania nad klasą biokompatybilnych reakcji małych cząsteczek, które powszechnie stosuje się w biokoniugacji. Umożliwiają łączenie wybranych substratów z określonymi biocząsteczkami.
Jak czytamy w komunikacie, reakcje te są obecnie wykorzystywane na całym świecie do badania komórek i śledzenia procesów biologicznych. Wykorzystując reakcje bioortogonalne, naukowcy poprawili celowanie leków przeciwnowotworowych, które są obecnie testowane w badaniach klinicznych.
"Dziennik Naukowy" na swojej stronie poinformował, że w 2021 r. Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii przyznano Benjaminowi Listowi i Davidowi MacMillanowi. Otrzymali ją „za rozwój asymetrycznej katalizy organicznej”.
Opracowali oni narzędzie do budowy cząsteczek: organokatalizę. Asymetryczna kataliza organiczna, bo tak brzmi jego pełna nazwa, opiera się na małych cząsteczkach organicznych. Ich odkrycie pozwoli uczynić chemię bardziej ekologiczną, a dodatkowo znacznie ułatwia wytwarzanie cząsteczek asymetrycznych. Ale to nie wszystko. Dzięki organokatalizie będziemy mogli tworzyć elastyczne i trwałe materiały, magazynować energię w bateriach oraz, przede wszystkim, hamować popostępowanie chorób.
Szerzej opisaliśmy to w innym artykule w INNPoland. Zamieściliśmy tam proste wyjaśnienie tego, na czym polega odkrycie B. Lista i D. MacMillana.
O wyjaśnienie poprosiliśmy naukowców z Uniwersytetu Warszawskiego.
Wiktor Lewandowski
doktor habilitowany na Wydziale Chemii Uniwersytetu Warszawskiego