W tych krajach można odetchnąć bez obawy. Jak na tle świata wypada Polska?

Aż 124 ze 134 badanych krajów zostały sklasyfikowane jako przekraczające bezpieczne poziomy PM2.5, czyli drobnych cząstek stałych. Światowy Raport Jakości Powietrza, opublikowany w tym tygodniu, opiera się na danych zebranych z ponad 30 000 stacji monitorujących. Wyniki badania są alarmujące.

Niebezpieczne oddychanie

PM2.5 to jedno z najgroźniejszych dla zdrowia zanieczyszczeń powietrza, ponieważ może przenikać do głębszych obszarów płuc i nawet do krwiobiegu, powodując szereg poważnych problemów zdrowotnych, takich jak choroby układu oddechowego, sercowo-naczyniowego czy nowotwory.

Według raportu tylko siedem krajów – Islandia, Finlandia, Estonia, Szwecja, Norwegia, Australia i Nowa Zelandia – utrzymało w 2023 roku poziomy zanieczyszczenia powietrza w bezpiecznych granicach.

Jako podaje serwis "Euro News", w Europie to Islandia okazała się krajem z najczystszym powietrzem, osiągając poziom zanieczyszczenia wynoszący jedynie 4 µg/m3. "Kolejnej na liście Estonii udało się uzyskać poziom 4,7 µg/m3, a Finlandii 4,9 µg/m3" – czytamy w portalu. Te wyniki są minimalnym powodem do optymizmu, ale także przypominają o konieczności dalszych działań mających na celu utrzymanie tej wysokiej jakości powietrza.

Od czasu publikacji poprzedniego raportu z 2022 roku, miasta europejskie wykazały znaczną poprawę. W 2023 roku 54 procent z nich sklasyfikowano jako ekologiczne, w porównaniu z 39 procentami rok wcześniej. Oznacza to, że coraz więcej europejskich miast podejmuje skuteczne działania mające na celu oczyszczenie powietrza i poprawę jakości życia swoich mieszkańców.

Począwszy od najmniej zanieczyszczonych, kolejne kraje w Europie to Szwecja, Irlandia, Norwegia, Portugalia, Liechtenstein, Dania, Wielka Brytania, Andora, Łotwa, Ukraina, Holandia, Luksemburg, Szwajcaria, Niemcy, Belgia, Francja, Austria, Hiszpania i Rosja. Każdy z tych krajów podejmuje różnorodne działania mające na celu ograniczenie emisji zanieczyszczeń i poprawę jakości powietrza. Zaliczono je do kategorii "zielonej".

Polska wśród krajów z najgorszym powietrzem

Według najnowszego raportu IQAir, który monitoruje jakość powietrza na całym świecie, kraje europejskie prezentują zróżnicowany obraz pod względem poziomu zanieczyszczenia. Zaskakujące dane wyłaniają się z kategorii żółtej, wskazującej na poziomy zanieczyszczenia nawet trzykrotnie przekraczające bezpieczny standard. W tej kategorii znajduje się kilka krajów, a wśród nich również Polska.

Portal euronews.com opublikował mapę, na której przedstawiono za pomocą kolorów jakość powietrza w poszczególnych krajach. Polska niestety znalazła się wśród krajów, w których dopuszczalna norma została znacznie przekroczona.

Szczególnie godny uwagi jest fakt, że Chorwacja odnotowała największy postęp w obniżaniu poziomów PM2.5 w 2023 roku, osiągając spadek o ponad 40 procent w porównaniu z rokiem poprzednim. Ten znaczący sukces został osiągnięty poprzez zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii, które obecnie stanowią ponad 31 procent koszyka energetycznego kraju. Jest to wskaźnik znacznie przekraczający średnią UE, która wynosi 23 procent.

A gdzie jest najgorzej?

Chorwacja zdaje sobie sprawę z pilności problemu zmian klimatycznych i jest gotowa podjąć konkretne działania w celu zmniejszenia swojego wpływu na środowisko naturalne. Stopniowe wycofywanie węgla oraz redukcja emisji metanu to kluczowe kroki w kierunku bardziej zrównoważonego modelu rozwoju, który może przynieść korzyści zarówno dla środowiska, jak i zdrowia publicznego.

W kategorii pomarańczowej, która oznacza poziomy zanieczyszczenia powietrza do pięciokrotnie przekraczające bezpieczny standard, znalazły się Mołdawia, Rumunia, Albania, Grecja, Turcja, Serbia i Czarnogóra. To zanieczyszczenia, które mogą mieć negatywny wpływ na zdrowie ludzi i środowisko naturalne, dlatego też konieczne są działania mające na celu poprawę jakości powietrza.

Warto również zauważyć, że Bośnia i Hercegowina odnotowała 18-procentowy spadek poziomu PM2.5 w 2023 roku w porównaniu z 2022 rokiem. Niemniej jednak pozostaje ona najbardziej zanieczyszczonym krajem w regionie. Podobna sytuacja ma miejsce w Macedonii Północnej, która również znajduje się w czerwonej kategorii zanieczyszczenia, a poziom zanieczyszczenia jest ponad pięciokrotnie wyższy niż bezpieczny standard.

W skali globalnej niechlubne pierwsze miejsce w zestawieniu zajął Bangladesz, prezentując poziom zanieczyszczenia powietrza na poziomie 79,9 µg/m3. To ponad 15 razy więcej niż roczne wytyczne WHO dotyczące PM2.5, co stawia kraj w bardzo niekorzystnej sytuacji pod względem zdrowia publicznego.

Problem zanieczyszczenia powietrza jest szczególnie dotkliwy w Azji Południowej i Środkowej, gdzie szybki rozwój gospodarczy często idzie w parze z intensywną industrializacją i wzrostem ruchu drogowego.